R. I. Toshmuhamedov

tekisliklarda va adirlarda uchraydigan kollema (collema) ni misol qilib olamiz.
Kollema tallomining kesimini mikroskopda qaraganingizda, uning asosan, bir qator
hujayralardan tuzilganligi, ustki va ostki po'stlog'i borligi, ular o'rtasida joylash­
gan va har tomonga ketgan gifalar orasida bir tekisda teng nostok hujayralarining
I
2 
- geteromer lishay­
niklaming kesilgan holdagi 
ko'rinishi; D - suvo'tlar; 
К - ustki va ostki po'stloq; 
A - tallom uchining bo'yiga 
kesimi; В - tallom uchining 
ko'ndalangiga kesimi.
1 
- gomeomer lishay- 
niklardan kollema;
33-rasm. Lishayniklar-
ning anatomik tuzilishi:
,\
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

yoki iplaming tarqalganligi ko‘rib chiqiladi (33-rasm).
Geteromer lishayniklar ancha murakkab tuzilgan, uning ko'ndalang kesimi
mikroskopda kuzatilib, quyidagilar ko'riladi:
1) ustki po'stloq qatlam bitta yoki bir necha qator parenximatik hujayralardan
tuzilgandek bo'lib ko'rinsa ham, aslida zamburug' gifalarining zichlanishidan hosil
bo'lganligini ko'rasiz;
2) gonidial qatlam suvo'tlaming ustki po'stloq ostida joylashgan ensiz yashil
qatlam bo'lib, suvo'tlarining turlariga qarab, bir-biridan shaklan ancha farq qilishi
mumkin;
3) o'zak qatlami chuvalangan va g'ovak zamburug' gifalarining qo'shilishidan
hosil bo'lib, gonidial qatlami ostida joylashganligi aniqlanadi;
4) ostki po'stloq qatlami bo'lib, uning substratga birikkan qismi aniqlanadi.
Mustahkamlash uchun savollar
1. Lishayniklaming o'ziga xos xususiyatlari nimalardan iborat?
2. Lishayniklar qanday belgilari asosida tasniflanadi?
3. Kladoniya va paremiya qanday tallomga ega?