R. I. Toshmuhamedov

1. Gerbariydan fukusning umumiy tuzilishi bilan tanishib, chizib olish.
2. Tallomining ichki tuzilishini doimiy preparatdan o‘rganish.
3. Skafidiyalar tuzilishini o‘rganish va albomga chizib olish.
4. Fukus suvo‘tining o‘ziga xos ko‘payish usuli bilan tanishish.
Ish tartibi
Fukus tallomining dixotomik shoxlanishi, o‘sish nuqtasi, yonlarida simmetrik
joylashgan havo yoki suzuvchi bo‘shlig‘i bo‘lgan o‘rta tomiri aniqlanadi. Tallo­
mining uchida yo‘g‘onlashgan qismi bo‘lib, unda urchish organi - tallom to‘qimasi
ichiga yashiringan skafidiy joylashgan.
Lupada tallomining sirtida skafiydiydan chiqib turadigan parafizalardan iborat
bog'lamini ko‘rish mumkin. Tallomining pastki qismida so‘rg‘ich (rizoid) bor.
Ustara bilan tallomining ko'ndalang kesimidan preparat tayyorlanadi. Buyum
oynasidagi glitserinli bir tomchi suvga eng yupqa kesik qo'yiladi va qoplagich oyna
bilan yopiladi.
Mikroskopning kichik obyektivi orqali qaraganda, kesikda qo'ng'ir, plastinkasi­
mon xromatoforli, zich joylashgan qator hujayralardan iborat bo'lgan tashqi qavat
ko'rinadi. Bu qavat po'stloq deb ataladi. Ichki qavati bir-biri bilan siyrak chirma-
shib ketgan iplardan tashkil topgan.
Mikroskopdagi preparatni siljitib turib, urg'ochi skafidiy orqali fukusning
bo'yiga kesilgan kesimini topamiz. Skafiydiylari kolbasimon bo'shliqdan iborat
bo'lib, tallomda joylashgan. Bo'shliqning devorlarida 8 ta tuxum, oval shakldagi
oogon o'mashgan. Oogonlar orasida ko'plab parafizalar ko'rinadi. Parafizalaming
bir qismi skafidiylardan tashqari chiqadi. Tuxum yetilgandan so'ng skafidiylardan
chiqib, suvda erkin suzib yuradi.
Erkak skafiydiylami ko'rish uchun yuqorida ko'rsatilgan usulda yana bir kesik
tayyorlanadi. Preparatda tallomning ichki tuzilishi va shar shaklidagi erkak skafiy-