R. I. Toshmuhamedov

Qizil suvo'tlarida faol harakat qiluvchi zoosporalar hosil bo'lmasligi ulaming
xarakterli belgilaridan biridir. Mono yoki tetraspora yordamida jinssiz, oogamiya
yo'li bilan esa jinsiy ko'payadi. Ko'pchilik vakillaridan xo'jalikda foydalaniladi.
Masalan, ulardan yod va agar-agar olinadi. Boshqa maqsadlar uchun ham foydala­
niladi (16-rasm).
16-rasm. Qizil suvo‘tlarining
ko‘payishi:
1 - tetrasporali tetrasporangiy;
2 - yetilgan tetrasporalaming chi­
qishi;
3 о - karpogonli shoxcha, tr - tri-
xogina, a - anteridlar;
4 - kerpogondan sistokarpiyning
hosil bo'lishi.
Topshiriqlar
1. Batraxospermum suvo'tini lupa yordamida ko'rish va umumiy tuzilishi chizib
olish.
2. Suvo'ti shoxchasining ko'ndalang kesigidan preparat tayyorlab, ichki tuzi­
lishini o'rganish.
3. Jinsiy ko'payish organlarini aniqlash va tuzilishini o'rganib, chizib olish.
Ish tartibi
Batraxospermumning tallomi yirik hujayralardan tuzilgan bosh o'zak ipchalar-
dan va unda halqa bo'lib joylashgan yon shoxchalardan iborat ekanligi, shoxchalar
esa munchoqsimon mayda hujayralardan tuzilganligi aniqlanadi. Ko'ndalang ke-
sikdan tayyorlangan preparatdan shoxchaning ichki qismi topiladi: bosh o'zak hu­
jayralari qisqa, yon shoxchalari o'zaro zichlashgan bo'lganligi bilan bir oz qirq-
bo'g'imlarga o'xshaydi. Bo'g'im oraliqlari bitta yirik hujayradan tashkil topgan.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Bo‘g‘imlarida parenximatik hujayralar bor, bular takroriy yon shoxchalami be­
radi va assimilatsiya vazifasini bajaradi. Bular assimilatorlar deb ataladi. Hujayra
protoplazmasida pirenoidsiz plastinkasimon xromatofor joylashgan.