R. I. Toshmuhamedov

B u qabilaning ba’zi turlari oziq-ovqatda, ba’zi turlari esa tabobatda yoki man-
zarali o ‘simliklar sifatida keng qo'llaniladi.
Mazkur qabilaga mansub loladoshlar oilasining (10/470) ko‘pchilik turlari en-
dem o ‘simliklar b o‘lib, ba’zi bir turlari « 0 ‘zbekiston qizil kitobi»ga kiritilgan.
Boychechak, lola, shirach kabi turkumlari k o‘pgina turlarga ega b o‘lib, ch o‘l, adir,
tog‘ va yaylov mintaqalarida keng tarqalgan. K o‘pchilik vakillari ildizpoyali yoki
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

piyozli. Gul qo‘rg‘oni tojibargsimon, ikki doira bo‘lib joylashgan (67-rasm). Masa­
lan, lolaning gul formulasi: PV3 A 3+3 G(3).
67-rasm. Lolalar (Tulipa)
Topshiriqlar
1. Loladoshlar oilasining yuqorida k o ‘rsatilgan bir nechta tur vakillari bilan ta­
nishib, ularga to ‘liq tavsif bering.
2. 0 ‘rganilayotgan turlaming barg, to‘pgul, gul va gul qismlarini chizib oling.
3. Loladoshlar oilasining biror bir turini chuchmomadoshlar oilasining (chuch-
moma) biror vakili bilan taqqoslang (67—68-rasm).
4. Oilaga mansub bo‘lgan 2 -3 tur o ‘simlikni aniqlang.
Ish tartibi
M isol sifatida qizil lola (Tulipa gregii) o ‘simligini ko‘rib chiqish mumkin.
Qizil lola k o‘p yillik o ‘t o ‘simligi b o‘lib, bo‘yi 2 0 -4 0 sm. Respublikamizning
adir va tog‘ mintaqalari pastki qismida b o ‘z tuproqli yerlarda uchraydi. Bargining
ustida gunafsha rang dog‘lar bor.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

68 - rasm. Chuchmoma (Ixiolirion tataricum), nargiz (Narcissus poeticus):
1 — o'simlikning umumiy ko‘rinishi; 2 - gulning bo‘yiga kesigi.
Gultojbarglari zarg‘aldoq-qizil, osti sariq, qora dog‘li. Changchi iplari tuksiz.