R. I. Toshmuhamedov

miy po'sti, hujayra po'sti devor bo'ylab joylashgan, ichida spiral shaklida buralgan
lentasimon xromatofori bo'lgan protoplazma aniqlanadi. Ba’zan ular hujayrasida
kraxmal bilan o'rab olingan, bir-biriga qarama-qarshi joylashgan bir qancha yirik
pirenoidlar bo'ladi. Hujayra yadrosi protoplazma iplariga osilgan holda hujayra
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

markazida turadi. Bu yadro xromatofor borligi sababli ba’zan ko‘rinmaydi. Yadroni
yaxshiroq ko‘rish uchun preparatning qoplagich oynasi ostiga kaliy yodid eritmasi
tomizish kerak. Yadro tillasimon rangga bo‘yaladi. U katta obyektivda ko‘riladi.
Shu vaqtda kaliy yodid bilan bo‘yalgan pirenoidlami aniqlash lozim.
Hujayraning oddiy bo‘linishi tufayli spirogira ipi o‘sa boradi. Ma’lum sharoit­
da saqlangan spirogirada konyugatsiya hodisasini ko‘rish mumkin. Bunda ikkita
ip yonma-yon joylashadi. Har bir hujayraning protoplasti qo‘shni hujayra tomon
o‘siq (bo‘rtma) hosil qiladi. Bu vaqtda har qaysi hujayradagi protoplasti bir joy ga
to‘planadi va o‘siqlar bir-biriga borib yetgandan so‘ng bir hujayradagi protoplasti
ikkinchi hujayraga quyiladi, iplaming biri bo‘sh qoladi, ikkinchisida esa zigota ho­
sil bo‘ladi va u qalin po‘st bilan o‘raladi.
Mustahkamlash uchun savollar
1. Ulotrikssimonlar sinfining yana qanday vakillarini bilasiz?
2. Ulaming tuzilishida va ko‘payishida qanday o'xshashlik va farqlar bor?
3. Geterotallizm nima?
4. Zigrtemaning spiragiradan farqi nimada?
5. Klasterium bilan spirogirada kuzatiladigan konyugatsiyalardagi farq ni­
mada?
4-mavzu. SARIQ-YASHIL (Xanthophyta) VA XARA (Charaphyta)
SUVO‘TLARI BO‘LIMI
1-ish. Kerakli materiallar: