R. H. Djurayev pedagogika fanlari doktori, akademik

mexanizmlari
mavjud
Ijtimoiy tajriba
o‘quvchilarni ijtimoiylashtirishning integral 
natijaviy tavsifini o‘zida aks ettirib, faoliyatga yo‘naltirilgan va 
aksiologik yondashuvlarga asoslanishni talab etadi. 

---

74 
boshqarish tajribasi»ni ijtimoiy tajribaning komponenti sifatida qarash maqsadga 
muvofiqdir. O‘z-o‘zini boshqarish tajribasini shakllantirishning asosiy ijtimoiy 
sohalari sifatida individni subekt-subekt munosabatlariga jalb etish; subektda 
tashabbuskorlikni shakllantirish; hayotiy faoliyat jarayonida o‘z-o‘zini 
tashkillashning universal namunalarini qabul qilish kabilarni kiritish mumkin. 
Aksiologik 
yondashuv 
nuqtai 
nazaridan 
shaxsda 
ijtimoiy 
tajribani 
shakllantirish ikkita o‘zaro aloqador yo‘nalishda amalga oshadi. Birinchidan, 
inson hayotining mazmuni, shaxslararo munosabatda ma'naviy-axloqiy me'yor va 
qoidalar sifatida individda qadriyatga yo‘naltirilgan orientatsiyani shakllantirish, 
ikkinchi tomondan shaxsiy nuqtai nazardan yuqori mavqyega ega o‘z-o‘zini 
boshqarishda aks etuvchi o‘zaro birgalikdagi faoliyat jarayonidagi xatti-
harakatlar, ijtimoiy va hayotiy ahamiyat kasb etuvchi xulq-atvor me'yorlarini 
o‘zlashtirish bilan bog‘liqlikni o‘zida aks ettiradi. 
O‘quvchilarni o‘z-o‘zini boshqarishga yo‘naltirish pedagogik hodisa sifatida 
shaxs salohiyatini rivojlantirish bilan bog‘liq intellektual, emotsional-hissiy va 
faoliyatga yo‘naltirilgan sohalar uyg‘unligini talab etadi hamda o‘quvchilarning 
ijodiy qobiliyatlarini yuqori darajada rivojlantirish asosida ijtimoiy faolligini 
oshirishga xizmat qiladi. 
O‘quvchilarning ijtimoiy tajribani o‘zlashtirishi quyidagi bosqichlarda amalga 
oshirilishi lozim:
ijtimoiy moslashuv: ijtimoiy vaziyatlarda o‘zining rolini aniqlay olish, 
vaziyatga moslashuvchanlik va safarbarlik; 
loyihaviy: ijtimoiy faoliyat jarayonida o‘z-o‘zini anglash, individual xulq-atvor 
strategiyalarini tanlay olish; interiorizatsiya: ijtimoiy faoliyatning asosiy 
me'yorlarini qabul qilish va faoliyatda namoyon etish.