R e s p u b L i k a s I k o n s t I t u t s I y a s I n I

65 O'zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining axborotnomasi, 1993-
yil, 5-son, 232-modda.
151 '

---

baho berishlari joiz emas. Aks holda, shaxsning sh a’ni va 
obro‘si asossiz zavol topib qolishi mumkin.
Ommaviy axborot vositalari to ‘g‘risidagi qonun talablarini 
buzishda aybdor, deb topilgan shaxslar belgilangan tartibda 
javobgar boiadilar. M uharrir yoki jurnalist ommaviy axborot 
v o sita larid a haq iq atg a to ‘g ‘ri kelm aydigan m ateriallarn i 
tarqatganligi uchun, agar m a ’lum otlar rasmiy xabarlardan 
olingan b o ‘lsa; axborot agentliklari yoki davlat organlarining 
m atbuot xizmatlari orqali olingan bo'lsa yoxud muallifning 
oldindan yozib olinmay, to ‘g‘ridan-to‘g‘ri efirga berilayotgan 
nutqlarida aytilgan bo‘lsa, javobgar b o ‘lmaydi.
D e m o k ra tik ja m iy a td a om m aviy a x b o ro t v o sita la ri 
«To‘rtinchi hokimiyat», 
deb t a ’riflanadi. Bu «hokimiyat»ni 
ro ‘yobga chiqarishda jurnalist, uning kasb mahorati, umumiy 
saviyasi va madaniyati katta rol o ‘ynaydi. Jurnalistlik faoliyati­
ning davlat darajasida muhofazalanishi, jurnalistning huquq 
va m ajburiyatlari tartibga solinishi «To‘rtinchi hokimiyat» 
uchun mustahkam zamindir.
Davlat organlari, jam oat birlashmalari, korxona, muassasa 
va tashkilotlarning m ansabdor shaxslari senzura qilganlik, 
jurnalistning qonuniy faoliyatiga to ‘sqinlik qilganlik, uning 
so‘rov va axborot olish huquqini buzganlik, jurnalistga tazyiq 
o ‘tkazganlik va faoliyatiga aralashganlik uchun javobgarlikka 
tortiladilar. Jurnalistning materiallari va texnika vositalarini 
g‘ayriqonuniy ravishda olib qo‘yish mumkin emas. Jurnalist 
sha’ni va qadr-qimmatini haqorat qilish, uning hayoti, sog‘lig‘i 
va m ol-m ulkiga ta h d id , z o 'ra v o n lik yoki tajovuz qilish 
qonunga muvofiq javobgarlikka sabab b o iad i.
0 ‘zbekiston Respublikasida ommaviy axborot vositalari va 
jurnalistlarning axborot olish huquqi maxsus qonunlar bilan 
ham m ustahkam lab q o ‘yilgan. 1997-yil 24-aprelda qabul 
qilingan 0 ‘zbekiston Respublikasining «Axborot olish kafolat­
lari va erkinligi to ‘g‘risida»gi Qonuni bevosita ushbu huquqni 
am alga oshirish bilan b o g iiq m asalalarni ta rtib g a solish 
maqsadida ishlab chiqilgan va qabul qilingan. Ushbu qonun 
har kimning axborotni erkin va moneliksiz izlash, olish, tadqiq 
etish, uzatish hamda tarqatishga doir Konstitutsiyaviy huquqini 
amalga oshirish jarayonida yuzaga keladigan munosbatlarni 
tartibga soladi.
D avlat organlari, fuqarolarning o ‘zin i-o ‘zi boshqarish 
organlari, ja m o at birlashm alari, korxonalar, m uassasalar, 
tashkilotlar va mansabdor shaxslar har kimga o ‘zining