R e s p u b L i k a s I k o n s t I t u t s I y a s I n I

0 ‘zbekiston Respublikasida ommaviy axborot vositalarini
senzura qilishga y o ‘l qo‘yilmaydi.
E ’lon qilinayotgan xabarlar 
yoki materiallar oldindan kelishib olinishi, shuningdek, ular­
ning m atni o ‘zgartirilishini yoki bu tu nlay n ash rd an olib 
qolinishi (efirga berilmasligi)ni talab qilishga hech kimning 
haqqi yo‘q. Senzura, oddiy qilib aytganda, bu muayyan axborot 
berilishiga (nashr qilinishiga) to ‘sqinlik qilish, unga nisbatan
150

---

ta ’qib va cheklov o ‘rnatishdir. So‘z erkinligi, fikr bildirish 
erkinligini har qanday cheklash dem okratiyaga xilofdir. Va 
aksincha, senzuraning olib tashlanganligi jurnalistlar, ommaviy 
axborot vositalari orqali istagan xabar, m a’lumot va materialni 
e’lon qilaveradi, degan gap emas, albatta. Masalan, «Jurnalist­
lik faoliyatini him oya qilish t o ‘g ‘risida»gi Q onunning 5- 
moddasiga muvofiq jurnalist o ‘z kasbiga doir faoliyatni amalga 
oshirish chog‘ida davlat siri yoki qonun bilan qo‘riqlanadigan 
boshqa sirni istisno etgan holda hujjatlar, m ateriallar va 
axborotdan foydalana olish huquqiga ega.
Ommaviy ax b o ro t v ositalari «D avlat sirlarini saqlash 
to ‘g ‘risida»gi Q onun65 bilan taqiqlangan ham da V azirlar 
M ahkam asi tom onidan alohida tasdiqlangan davlat sirlari 
hisoblangan obyektlar ro‘yxatidan tashqari masalalar xususida 
erkin tarzda xabarlar e’lon qilishi mumkin. Qonunga binoan, 
davlat tomonidan qo‘riqlanadigan va maxsus ro ‘yxatlar bilan 
chegaralab qo ‘yiladigan alohida ahamiyatli, mutlaqo maxfiy 
va maxfiy harbiy, siyosiy, iqtisodiy, ilmiy texnikaviy va o ‘zga 
xil m a’lum otlar 0 ‘zbekiston Respublikasining davlat sirlari 
hisoblanadi (1-modda).
Ommaviy axborot vositalaridan mavjud Konstitutsiyaviy 
tu zu m n i, R esp u b lik a h u d u d iy yax litlig in i z o 'r lik bilan 
o ‘zgartirishga d a ’vat qilish, davlat sirini oshkor etish, jinoiy 
javobgarlikka sabab bo‘ladigan boshqa xatti-harakatlami sodir 
qilish maqsadida foydalanishga yo‘l q o ‘yilmaydi.
Q o n u nd a yana bir m uhim jih a t bo rk i, u ham b o ‘lsa, 
jurnalist yoki ommaviy axborot vositasi prokuror, tergovchi 
yoki surishtiruvchining yozma ruxsatisiz dastlabki tergov 
materiallarini e’lon qilishi, muayyan ish b o ‘yicha sud qarori 
chiqmasdan turib yoki sudning hal qiluv qarori yoxud hukmi 
qonuniy kuchga kirmay turib, uning natijalarini taxmin qilishi 
yoki sudga o ‘zgacha y o i bilan ta ’sir k o ‘rsatishi taqiqlanadi.
Mazkur taqiq fuqarolarning aybsizlik prezumsiyasi prinsipi 
buzilmasligi uchun belgilangandir. Zero, jinoyat sodir etgan- 
likda ayblanayotgan (gumon qilinayotgan) hech bir shaxsning 
ishi sudda k o ‘rilib, uning aybi isbotlanmagunicha u aybdor 
hisoblanmaydi. Shu bois, sud qarori yoki hukmi chiqmaguncha 
ju rn a lis tla r va om m aviy ax b o ro t v o sita lari ish b o ‘yicha 
oldindan xulosa chiqarishlari, shaxsning xatti-harakatlariga