R e s p u b L i k a s I k o n s t I t u t s I y a s I n I

S h a x siy hayot d a x lsiz lig i. 
0 ‘zb ek isto n R esp u b lik asi 
K onstitutsiyasining 27-m oddasida 
«Har kim o ‘z sha’ni va
103 '

---

obro‘siga qilingan tajovuzlardan, shaxsiy hayotiga aralashishdan
himoyalanish va turarjoy daxlsizligi huquqiga ega. Hech kim
qonun nazarda tutgan hollardan va tartibdan tashqari birovning
turarjoyiga kirishi, tintuv o ‘tkazishi yoki uni ko‘zdan kechirishi,
yozishmalar va telefonda so‘zlashuvlar sirini oshkor qilishi mumkin
emas» 
deyilgan.
Bu normada, ya’ni:
— Shaxsning sha’ni va qadr-qimmati;
— Nomulkiy huquqlarni q o ‘riqlash va hurm at qilish;
— Shaxsiy hayot;
— Turarjoy daxlsizligini ta ’minlashga qaratilgan.
Sha’n va qadr-qim m at faqat insonga xos sifat b o iib , u 
insonga tug‘ilganidan q o ig a kiritadigan ajralmas va boshqa- 
larg a o ‘tk a zib b o ‘lm aydigan h u q u qi h iso b la n ad i, y a ’ni 
m a’naviy dunyosini tavsiflaydigan nomoddiy boyliklardan biri 
hisoblanadi.
Shaxs sha’ni 
deganda shaxs yurish-turishiga nisbatan o ‘zga 
shaxslarning bergan m a’naviy-axloqiy bahosi tushuniladi.
Qadr-qimmat 
- shaxsning jam iyatdagi o ‘rniga, shaxsiy 
xususiyatlariga, qobiliyatlariga, dunyoqarashiga qarab o ‘z- 
o ‘zini ichki baholashidir.
Shu bois u ijtimoiy fikr bilan mos kelishi yoki mos kelmasligi 
mumkin. Shunga qaramasdan, shaxsning qadr-qimmati, shaxs­
ning ichki o ‘zini-o‘zi baholash mezoni va jam iyatning unga 
bergan bahosi o'zaro biri-biriga bog‘langan mezonlardandir. 
Shuning uchun ham insonning sha’n va qadr-qimmati katta 
ijtimoiy ahamiyatga ega va u qonun tomonidan himoya qilinadi.
Q o n u n lard a fu q aro la rn in g s h a ’ni va q ad r-q im m atin i 
qasddan tahqirlash m a ’muriy huquqbuzarlik yoki jin o y at 
sifatida baholanib, bunday harakatlar tuhm at yoki haqorat 
deb e’tirof etiladi va M a’muriy javobgarlik to ‘g‘risidagi Kodeks 
yoki Jinoyat Kodeksi bilan javobgarlikka tortilishi mumkin.
K onstitutsiyaga muvofiq hech kim 0 ‘zbekiston R espub­
likasida shaxslarning turarjoyini qonunda ko‘rsatilmagan hol­
larda shaxsning ruxsatisiz turarjoyga kirishga, tintuv o ‘tkazish 
yoki uni k o ‘zdan kechirishi mumkin emas. F aqat prokuror- 
ning ruxsati bilan jinoyatga aloqadorligi mavjud deb gumon 
qilinayotgan turarjoyda yuqoridagi xatti-harakatlarni amalga 
oshirish mumkin.
0 ‘zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasining 28-moddasida 
« 0 ‘zbekiston Respublikasi fuqarosi Respublika hududida bir 
joydan ikkinchi joyga ko‘chish, 0 ‘zbekiston Respublikasiga
104

---

kelish va u n d an chiqib k etish h u q u q ig a ega. Q o n u n d a 
belgilangan cheklashlar bundan mustasnodir» deb mustahkam­
langan.