R e s p u b L i k a s I k o n s t I t u t s I y a s I n I

131 Qarang: 1948-yilgi Butunjahon inson huquqlari deklaratsiyasining
21-moddasi, 1966-yilgi Fuqarolik va siyosiy huquqlar to ‘g ‘risidagi
xalqaro paktning 25-moddasi
313

---

Demak, fuqarolar o ‘z siyosiy huquqlarini amalga oshirar 
ekanlar qonunlarga so‘zsiz rioya etishlari, shu asosda o ‘z huquq­
larini joylarda amalga oshirishlari mumkin. Fuqarolarning 
siyosiy huquqlari davlat tom onidan cheklanishi, faqatgina 
qonunlar doirasidan chetga chiqish holatlari kuzatilgan vaqtda 
amalga oshiriladi.
0 ‘zbekiston Respublikasi fuqaro- 
lari k asab a uyushm alari, siyosiy 
partiyalar va boshqa jam oat birlash- 
malariga uyushish, ommaviy hara- 
k a tla rd a ish tiro k etish hu quqiga 
egadirlar. Siyosiy partiyalar, jam oat 
birlashm alari, ommaviy harakatlar, hokim iyatning vakillik 
organlarida ozchilikni tashkil etuvchi muxolifatchi shaxslar­
ning hu q u qlari, erkinliklari va qadr-qim m atini hech kim 
kamsitishi mumkin emas. Bu tamoyil Konstitutsiyamizning 34- 
moddasida o ‘z aksini topgan. H ar bir fuqaro xohlagan jamoat 
birlashm alariga a ’zo b o ‘lishligi va undan xohlagan vaqtda 
chiqib ketishlari mumkin.
2-§. Saylov huquqining K onstitutsiyaviy asoslari
J 
Demokratik davlatning hokimiyat idoralarini shakllantiri- 
shda saylov muhim ahamiyatga ega. «Saylov» o ‘z mazmuniga 
k o ‘ra b iro n -b ir organ (d av lat, ja m o atc h ilik , xalqaro va 
hokazolar)ni ovoz berish y o ii bilan shakllantirish demakdir. 
Saylov shunday dem okratik jarayonki, unda xalq ham da u- 
ning vakillari q on u n da belgilangan ta rtib d a hokim iyatni 
b o sh q a rish g a kim ni q o ‘yish yoki ch e tla tish m asalasin i 
mustaqil hal etadi. A lbatta, nodem okratik davlatlarda ham 
saylovlar o ‘tkaziladi, lekin o d atd a form al x a rak tera ega 
b o ‘ladi. Inson huquqlari Umumjahon deklaratsiyasining 2- 
moddasiga k o ‘ra «Davlatning asosiy hokimiyati bu xalqning 
irodasidir».
Saylov huquqi fuqarolarning o ‘z siyosiy huquqlarini amalga 
oshirishda yaqindan yordam beruvchi siyosiy holatdir. Saylov 
jarayonlarida yuzaga keladigan turli xil munosabatlarni tartibga 
solishda saylov huquqidan foydalanamiz. 0 ‘zbekiston Respub­
likasi K o n stitu tsiy asin in g 117-m oddasida: « 0 ‘zbekiston 
Respublikasining fuqarolari davlat hokimiyati vakillik organ- 
lariga saylash va saylanish huquqiga egadirlar» deb ko ‘rsatib 
o ‘tilgan.