R. D. Dusmuratov buxgalteriya hisobi



Download 8,08 Mb.
Pdf ko'rish
bet284/338
Sana18.11.2022
Hajmi8,08 Mb.
#868141
1   ...   280   281   282   283   284   285   286   287   ...   338
Bog'liq
R. D. Dusmuratov buxgalteriya hisobi

 
Iogan Fridrix Sher
(1846–1924) – shvetsariyalik 
buxgalter, buxgalteriya amallarini ikki qator schotlarning 
(aktiv va passiv) shaklan nazariyasidan kelib chiqqan holda 
matematik bayon qilgan. U hisob balansdan boshlanadi va 
undan schotlar kelib chiqadi; sintetik schotlar bo‘yicha 
yozuvlar analitik schotlar bo‘yicha yozuvlarga qaraganda katta 
ishonchga sazovor deb hisoblagan. Balansni, xususan oborot 
mablag‘larini tahlil qilish, «zarar ko‘rmaslik nuqtasi»ni topish, 
xarajatlar sig‘imini hisoblab chiqarish va boshqalar ustida ham 
ulkan izlanishlar olib borgan. U hisobchilikning kartochka 
shaklini tashviqot qilgan. 


444 
Schotlar balansga munosabatiga ko‘ra aktiv va passiv schotlarga 
bo‘lingan. Ularning tomonlari qarama-qarshi hisoblangan: aktiv schotning 
debetida – ko‘payish, kreditida kamayish, passiv schotlarda esa aksincha. 
Shuningdek, Germaniya maktabida G. Niklish, E. Shmalenbax, 
F.Gyugli va boshqalar buxgalterlik ilmining taraqqiyotiga ulkan hissa 
qo‘shganlar. 
Fridrix Gyugli (1833–1902) – shvetsariyalik buxgalter, kameral 
buxgalteriyani eng to‘liq bayon qilgan va uni buxgalteriya hisobi digrafik 
patrimonal tizimining an’anaviy qoidalari bilan uyg‘unlash-tirishga harakat 
qilgan. Uyg‘unlashtirishning mohiyati pul mablag‘larini hisobga olish 
tizimiga, ularning tayinlanish (rejalashtirilgan daromadlar va xarajatlar) va 
bajarilishi (haqiqiy daromadlar va xarajatlar)ni bir-biridan ajratish bilan 
bog‘liq bo‘lgan nazorat muomalalarini kiritishdan iborat. Ushbu yondashuv 
konstant buxgalteriya nomini olgan. Gyugli birinchilardan bo‘lib hisobchilik 
shakllarini tahlil qilgan. 
Shunday qilib, Germaniya maktabida balansshunoslik yo‘nalishi 
vujudga kelgan, iqtisodiy tahlil rivojlangan, tannarx hisoblash bo‘yicha 
Genrix Niklish
(1876–1946) – nemis buxgalteri, statik 
balans nazariyasining asoschisi. Ushbu nazariyaga muvofiq, 
balans korxona ixtiyoridagi mol-mulklarning qiymati aniq 
hisoblab chiqariladi. Bu mol-mulklar balans tuziladigan sanada 
sotilishi mumkin bo‘lgan bahoda taqdim etilgan bo‘lishi lozim. 
G.Niklish balans faqat shundagina korxonaning haqiqiy 
moliyaviy ahvolini aks ettiradi deb hisoblagan. U balansning 
asosiy vazifasi kreditorlar manfaatini himoyalash deb faraz 
qilgan. Bunda u korxona foydasini nafaqat o‘z kapitalini, balki 
tashqaridan jalb qilingan kapitalni ham ishlatishning natijasi 
sifatida o‘rgangan. 

Download 8,08 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   280   281   282   283   284   285   286   287   ...   338




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish