R. D. Dusmuratov buxgalteriya hisobi

SCHOTLAR REJASI: 
III qism. 
«Majburiyatlar» 
7
-bo‘lim.
 
«Uzoq muddatli majbu-
riyatlar»
. 
6
-bo‘lim. «Joriy majburiyatlar»
. 
 
6.10-rasm. Buxgalteriya balansi bo‘limlari va schotlar rejasi 
bo‘limlari o‘rtasidagi o‘zaro aloqadorlik. 
 
shakllantirish tartibi to‘g‘risida»gi Nizom va O‘zbekiston Respublikasi 
Buxgalteriya hisobining milliy standartlari bilan tartibga solinadi.
Schotlar rejasining V qism, 9- «Daromadlar va xarajatlar» bo‘li-
miga keladigan bo‘lsak, ushbu bo‘limdagi schotlar moliyaviy hisobot-
ning 2-shakli «Moliyaviy natijalar to‘g‘risidagi hisobot»ni to‘ldirish 
uchun axborotlarni to‘plash va bir tizimga keltirishga xizmat qiladi (
bu 
haqda kitobning 11-bobi 11.3-paragrafi va 13-bobning 13.2-
paragrafida batafsil bayon etiladi
) (3-ilovaga qarang). 
6.7. Schotlarning korrespondensiyalanishi 
 
«Xo‘jalik yurituvchi subyektlarning moliya-xo‘jalik faoliyati 
buxgalteriya hisobi schotlar rejasini qo‘llash bo‘yicha yo‘riqnoma» 

---

176 
(№21-BHMSning 2-ilovasi)da har bir schotning tavsifidan so‘ng uning 
boshqa schotlar bilan korrespondensiyalanishi keltirilgan.
 
Nomoddiy aktivlarni hisobga oluvchi schotlar (0400)ning boshqa 
schotlar bilan korrespondensiyalanishi 
6.1-jadval
 
№ 
Xo‘jalik operatsiyalarining mazmuni 
Schotlar 
korrespondensiyasi 
debet 
kredit 
1.
Xarid qilingan nomoddiy aktivlarning boshlan-
g‘ich qiymati (haqiqiy tannarxi bo‘yicha kirim 
qilinishi) 
0410-
0490 
0830 
2.
Korxonaning o‘zida yaratilgan nomoddiy aktiv-
larning haqiqiy tannarxi bo‘yicha kirim qilinishi 
0410-
0490 
0830 
3.
Ustav kapitaliga ulush sifatida yoki aksiyaga 
obuna bo‘lishga haq to‘lash hisobiga olingan 
nomoddiy aktivlarning kirim qilinishi 
0410-
0490 
4610 
4.
Tekinga olingan nomoddiy aktivlarning kirim 
qilinishi 
0410-
0490 
8530 
5.
Korxonani sotib olishda aktivlarning haqiqiy 
bahosi va sotib olish bahosi o‘rtasidagi farq 
sifatida vujudga keladigan gudvillni aks ettirish 
0480 
8330 
6.
Gudvill summasini har oy foydali xizmat 
muddati davomida hisobdan chiqarish 
Xarajat 
schotlari 
0480 
7.
NMAlarning boshlang‘ich qiymati bo‘yicha 
sotilishi, hisobdan chiqarilishi, xarid qilingan 
qimmatli qog‘ozlar evaziga berilishi, boshqa 
korxonalarning ustav kapitaliga ulush sifatida, 
shuningdek, tekinga berilganda va boshqa tarzda 
hisobdan chiqarilganda 
9220 
0410-
0490 
Keltirilgan misoldan ko‘rinib turibdiki, buxgalter u yoki bu schot-
ga taalluqli muayyan operatsiya bo‘yicha schotlar korrespondensiyasini 
belgilashning to‘g‘riligi haqida o‘zini nazorat qilib borishi mumkin. U 
yozilgan schotlar korrespondensiyasini namunadagi bilan taqqoslashi 
mumkin. Agar bunday schotlar korrespondensiyasi namunada berilma-
gan bo‘lsa, schotlar korrespondensiyasi xo‘jalik operatsiyasining maz-
munidan kelib chiqqan holda belgilanishi mumkin. Hozirgi vaqtda 
buxgalterlarga yordam tariqasida buxgalteriya hisobi schotlarining 

---

177 
boshqa schotlar bilan namunaviy korrespondensiyalari keltirilgan qo‘l-
lanmalar chop etilmoqda.