Qurolli ziddiyatlar davrida xalqaro huquq

Urushning boshlanishi va uning huquqiy oqibatlari
Xalqaro gumanitar huquq; urushning oldindan e’lon qilinishini talab etadi.

1907 yilda qabul qilingan III Gaaga konvensiyasi davlatlar o‘rtasidagi urush harakatlari ogoxlantirishdan boshlanishini talab qiladi. U ikki xil shaklda bo‘lishi mumkin:

• 
  birinchisi — asosiy ravishda urush e’lon qilish;
  
• 
  ikkinchisi — ultimatum, ya’ni bir davlatning ikkinchi dav-latga e’tirozlari bajarilmasa, ushbu davlatlarga qarshi urushni boshlashidir.
  

Xalqaro gumanitar huquqda asosan urush e’lon qilinishi agressiyaning bir turi sifatida e’lon kdlinsada, urush boshlanishini oldindan e’lon kdlinmaslik bu jinoyatni yanada ogirlashtiradi.

Urush harakatlari urushayotgan davlatlar hududida ham, xalqaro hudud (masalan, ochiq, dengiz)da ham olib boriladi. Ushbu hudud tarkibiga urushayotgan davlatlarning quruqlik, suv va havo hududlari hamda ochiq; dengiz va uning ustidagi havo bo‘shlig‘i kiradi. Betaraf davlatlar va doimo betaraf davlatlar hamda betaraf hududlarda urush harakatlari olib borilishi mumkin emas. Ushbu Hududlar maxsus shartnomalarga asosan harbiy harakatlar olib boriladigan hududlar qatoridan olib qo‘yiladi. Ushbu hududlarga Magelan bugozi, Sues kanali, Aland orollari, Antarktika, Irok; va Saudiya Arabistoni o‘rtasidagi betaraf hudud kiradi. Urush harakatlari olib boriladigan hududdan davlat hududining ayrim kismlari maxsus(masalan, sanitar) zona va joylar sifatida chegaralab qo‘yilishi mumkin.

Zamonaviy xalqaro gumanitar huquq. Ochiq, shaharlar va katta madaniy merosga ega bo‘lgan markazlar ham urush harakatlari olib boriladigan hududlar qatoridan chikaradi. Ikkinchi jahon urushi davrida Parij va Rim ochiq; shahar deb e’lon qilingan. Ushbu normalar 1954 yilda kdbul kdiingan madaniy boyliklarni ximoya qilish borasidagi Gaaga konvensiyasida 180 modda hamda 1949 yilgi Jeneva konvenpiyasiga 1 qo’shimcha Protokol (59 va 60 — moddalar)da o’z aksini topgan.