Quritish jarayonlari, uskunalari va ularni xisoblash reja: Umumiy tushuncha. Quritish protsessining muvozanati

8-Maruza: VENTILYaTOR VA ULARNING ASOSIY XARAKTERISTIKALARI.


GAZLARNI SIQISH VA UZATISH


Reja:

1. 
   Umumiy tushunchalar.
   
2. 
   Gazlarni siqish.
   
3. 
   Porshenli kompressorlar
   

Umumiy tushunchalar
Ximiya sanoatida gazlarni trubalar orqali uzatish va siyraklantirish uchun ular siqiladi. Siqilgan gazlar suyuqliklarni aralashtirish, sochib (purkab) berish uchun va boshqa maqsadlarda ishlatiladi. Xuddi suyuqliklar kabi, gazlar ham bosimlar farqi bo’lgandagina uzatiladi.
Siqilgan gaz bosimi r₂ ning siqilmagan gaz bosimi r₁ ga nisbati siqish darajasi deyiladi. Siqish darajasining kattaligiga qarab kompressor mashinalar quyidagi tiplarga bo’linadi:

1. 
   Ventilyatorlar (r₂/r₁<1,1) - ko’p miqdordagi gazlarni uzatish uchun foydalaniladi.
   
2. 
   Gazoduvkalar (1,12/r₁<3) - gaz trubalarida katta qarshilik bo’lganda ishlatiladi.
   
3. 
   Kompressorlar (r₂/r₁>3) – yuqori bosim hosil qilish uchun ishlatiladi.
   
4. 
   Vakuum nasoslar – bosimi atmosfera bosimidan past bo’lgan gazlarni so’rish uchun ishlatiladi.
   

Ishlash printsipiga ko’ra kompressorlar hajmiy va parrakli (qanotli) bo’ladi.
Hajmiy kompressorlarda gaz bosimi uning hajmini majburiy kamaytirish hisobiga ko’payadi. Hajmiy kompressorlar jumlasiga porshenli, rotatsion va vintli kompressorlar kiradi.
Parrakli kompressorlarda gaz bosimi kompressorning g’ildiraklari aylanganida vujudga keladigan inertsiya kuchlari ta’sirida ko’payadi. Ular trubokompressorlar ham deyiladi hamda markazdan qochma kuch ta’sirida ishlaydigan ventilyator va trubogazoduvkalarga bo’linadi.
Porshenli kompressorlar kam miqdordagi gazlarni katta bosimlargacha (0,5; 1; 5; 10; 20 MPa va undan yuqori) siqishda ishlatiladi. Trubokompressorlar esa aksincha, katta miqdordagi gazlarni nisbatan past bosimlarda (0,15...1,5 PMa atrofida) uzatib berishga mo’ljallangan.