Qurilmaga keladi

Geterodinli o'zgartirish. Chastotani geterodinli o'zgartirish ra- diopriyomniklarda keng qo'llaniladi. Biroq mazkur holda ikkita signalning chastotasini ular orasida fazaviy siljish saqlanadigan qilib judu amq o'zgartirish zarur. 1.8-rasmda bunday o'zgartgich- ning sftukturaviy sxemasi ko'rsatilgan. Oralaridagi fazaviy siljish o’lchanishi lozim bo'lgan signallar ikkita bir xil aralashtirgichga berifadi. Bu bilan bir vaqtda ikkala aralashtirgichga bitta geterodinning o'zidan f_T chastotali kuchlanish keltiriladi. Aralashtirgichlar chiqishlarida f_T – f ayirma chastota kuchlanishlari hosil bo'ladi. Agar ikkala kanal identik (aynan) bo'lsa, u holda kuchaytirgichlar cbiqishlonda hosil bo'lgan kuchlanishlar orasidagi fazaviy siljish φ ga teng bo'ladi. Uni past chastotali fazametr bilan o'lchanadi.
Chastotani o'zgartirish zarurat tug'ilgan holda ikki bosqichli bo'lishi mumkin.
Xatoliklardan qutilish uchun sxemani shunday rostlanadiki, bunda bitta manbaning o'zidan fazametrning ikkala kirishiga kuchlanish berilganida u nol siljishni ko'rsatsin. Manba kuchlanishini qarama-qarshi kirishlarga qayta ulanganda ham ko'rsatishlar o'zgarmasligi kerak.
Fazametming keng chastotalar diapazonida ishlashiga berilgan diapazonda sozlanadigan geterodin, keng polosali aralashtirgichlar: attenyuatorlar va sxemaning boshqa element landau foydaianish bilan erishiladi
Chastotani geterodinli o'zgartirish metodi bo'yieha ishlaydi- gan asbobga misol qilib 20 Hz dan 10 MHz gacha chastotalar diapazonida 0° dan 180° gacha bo'lgan fazaviy siljishlarni o'lchay- digan Ф2-4 fazametrini keltirish mumkin. U 20 Hz dan 50 kHz gacha chastotalar diapazonida ishlaydigan past chastotali fazametrdan va chastota o'zgarigichdan iborat.

2. 
   KOMPYUTER DASTURINING TA’RIFI.
   

Faza o'lchagich bir hil chastotali ikkita sinusoidal signallar orasidagi faza siljishlarini o'lchash uchun mo'ljallangan. O'lcha­nayotgan faza siljishlarining diapazoni 0...360°. Tayanch generatorining chastotasi 10 MHz gacha oraliqda tanlanadi. Tayanchgenerator chastotasining beqarorligi ±5 nanosekunddan ortiq tashkil qilmaydi. Raqamli faza o'lchagich ishiga quydagi tenglama asos bo'ladi:

Δφ=ΔT•360°/T, (13)
banda Δφ — o'lchanayotgan faza siljishi; ΔT — o'lchanayotgan faza siljishini qimatiga mos vaqt oralig'i; T — tekshirilayotgan signallarni davri.
Shu tenglamaga muvofiq ΔT va T qimatlari o'lchanishlari kerak, ularning nisbati aniqlanadi va darajalash koeffitsiyentiga (360°) ko'paytiriladi.
Kompyuter dasturini ishga tushirislv payitida displey ekranida ossillografik ekran shakllanadi (2.1- rasm), unda asbobning pastki qismida joylashgan tuzilma chizmasining fizik jarayonlarini ta'rifiovchi signallarning vaqt diagrammasi aks ettirilgan. Asbob panclning o'ng qismida raqamli fazao'lchagich ish rejimini aniq- laydigan ma'lurnotlar qiymatini kiritish uchun ma'lumot segmentlari va organlari joylashgan.
Elektr sinusoidal signal o'lchanayotgan generatordan tekshi rilayotgan to'rtqutublik kirishiga ulanadi. Tekshirilayotgan chiz- maning chiqishida bu signal biroz Д Tto'xtash vaqti bilan shakl- lanadi. So'ngra ikkala signal davomiligi л7" va 7' ga teng to'g'ri burchakli impulsga aylanadi. Shunday qilib, raqamli o'zgar- tiruvchilar yordamida faza siljishini o'lchagichini ishi uchun (13) tenglamani amalga oshirish uchun fizik impulslar shakllanadi. Ikkita vaqt bo'laklari keyinchalik ikkilik kodga o'zgaradi:

NΔt = ΔT; Nt = T

A
rifmetik qurilma Tdavr ichida hisoblagich o'tgan N impulslarni umumiy sonini hamda ΔT vaqt oralig'iga teng NΔt oraliq sonlar hisobini amalga oshiradi. Arifmetik qurilmada (13) munosabatni nisbati bajariladi va miqdor koeffitsiyentiga ko'paytirilgandan keyin qiymati Δφ faza siljishiga teng ikkilik shaklanadi. Δφ sonning ikkilik kodi deshifrator orqali asbobning raqamli shkalasiga olib chiqiladi. Tuzilma chizmasidagi ulanishlar bilan birgalikda quyidagi vaqt diagrammalar yoyilmasi (2.2- rasm) sodir bo'ladi:

• 
  o'lchov tizimini chiqishidagi kuchlanish;
  
• 
  shakillantiruvchi qurilma chiqishidagi kuchlanish;
  
• 
  shakillantiruvchi trigger chiqishidagi kuchlanish,
  
• 
  tayanch generator chiqishidagi kuchlanish;
  

• 
  vaqt sektori chiqishidagi kuchlanish;
  

V
aqt diagrammalarining har xil yoylmalarini tezligi hamda 'Ichcv ma'lumotlarini indikatsiya vaqtini sozlash ko'zda tutilgan. Tegishli boshqaruv qismJari funksiorial vazifalanung yozuvlari bilan belgilangan. Deshifratsiyadan so'ng ikkilik sonlar raqamli jadvalda o'olik shakida aks ettiriladi.

To'rtquiublikni chastota oralig'ida faza siljishi shakillangandan keyin funksional bog'lanish quriiadi:
Δφ = F(ω) (14)
(14) temglama tekshirilayotgan chizrna faza-chastota xarakteristikasi (FChX)ni ko'rsatadi.
Ikkilik kodni shakllaritirish uchun vaqt oralig'ini raqamli j 'gartirgichi (VORO') ko'rinishidagi o'rnatilgan bloki ishlatiladi, uning struktura chizmasi 2.3- rasmda ko'rsatilgan. VORO' bloki chastotasi va davr qiymati qat’iy normallashtirilgan bilan kvars generator o'lchanayotgan vaqt oralig'ida yuqori barqaror signallar bilan to'ldirilgan diskret hisob prinsipi asosida ishlaydi. Tayanch generatorini normallashgan davri ΔT₀ «elektron chizg'ich»ni yaratadi.
Faraz qilarmzki, 2.3- rasmga binoan, to'g'riburchakli va davo- miyligi T_x shakllantiruvchi chiqishidagi signal, boshqaruv qurilmasi orqali vaqt selektoriga o'tadi («И» yoki «И-НЕ» mantiqiy element). Selektorning boshqa kirishiga 1 MHz chastotali signallar kiradi, demak, tayanch signalning davri 1 mikrosekund. Selektorning chiqishiga ulangan impulslar hisoblagichining ko'rsatkichi N = 1000 ga teng. Demak,
T = 1000 • 10^-6 = 10^-3 s = I miilisekund.
Mana shu elektr signal parametrlarini raqamli shaklga — ikkilik kodga aylantirishga imkon beradigan diskret hisob usuli bo'ladi. Faza o'lchagichni fizik modelida (1) hisoblash formulasining surati va maxrajini qiymati chiqishida shakllanadigan ikkita shakllantirgich yo'lga qo'yilgan.