Qurilishni boshqarish

Qo‘yidagi masalalarni hal etishga qaratilgan:

• 
  ko‘p xonadonli uydagi mulkdorlarning umumiy mulkini saqlashni ta’minlash;
  
• 
  mulkdorlarning umumiy mulklariga egalik qilish, foydalanish va qonuniy ravishda belgilangan me’yorda tasarruf etish borasidagi manfaatlarini muvofiqlashtirishni ta’minlash.
  

Shirkat uy-joy mulkdorlarining, uy-joy mulkdorlari uchun ishlaydigan tashkilotdir. Shirkatning ijtimoiy va professional tomonlari uzviy bog‘liq va teng bo‘lgan taqdirdagina shirkat o‘z maqsadiga muvofiq hisoblanadi.

Quyidagilar shirkat faoliyatining predmeti hisoblanadi:

• 
  mulkdorlar tomonidan ko‘p kvartirali uydagi umumiy mulkni boshqarish bo‘yicha birgalikda qarorlar qabul qilinishini ta’minlash;
  
• 
  mulkdorlarning ko‘p kvartirali uyning va yer uchastkasining texnik, sanitariya, yong‘inga qarshi va ekologik holati zarur darajada saqlanishini belgilangan qoidalar, me’yorlar va standartlarga muvofiq ta’minlash, shuningdek umumiy mulk holatini yaxshilash (mukammal ta’mirlash, rekonstruksiya qilish va modyernizatsiyalash) bo‘yicha qarorlarining ijrosini ta’minlash;
  
• 
  mulkdorlar o‘rtasida umumiy mulkni va yer uchastkasini saqlash bilan bog‘liq umumiy xarajatlarni, shuningdek shirkatdagi boshqa xarajatlarni taqsimlash, majburiy badallar va to‘lovlarning o‘z vaqtida kelib tushishini ta’minlash;
  
• 
  mulkdorlarning umumiy mulk, yer uchastkasi va obodonlashtirish elementlaridan foydalanishga doir, shuningdek qonun hujjatlari va ushbu Ustavda belgilangan doirada manfaatlarini muvofiqlashtirish;
  
• 
  shirkatning umumiy mulki, yer uchastkasi va mulkidan foydalanish qoidalariga rioya qilinishini ta’minlash;
  
• 
  mulkdorlarning umumiy mulkiga va kommunal xizmatlar ko‘rsatish bilan bog‘liq bo‘lgan, shuningdek uchinchi shaxslar bilan munosabatlarda ularning manfaatlarini ifodalash va himoyalash;
  
• 
  ko‘p kvartirali uydagi iste’molchilarni kommunal xizmatlar bilan ta’minlashda ishtirok etish, mulkdorlar qaroriga ko‘ra kommunal xizmatlar buyurtmachisi funktsiyalarini bajarish;
  
• 
  qonun hujjatlariga va mazkur Ustavga muvofiq boshqa faoliyatni amalga oshirish;
  

Shirkatning asosiy vazifasi– uy-joy mulkdorlarining umumiy mulkini saqlashdan iborat. Shirkatning ko‘p xonadonli uyda umumiy mulkni saqlash – mulkdan foydalanish uchun zarur shart-sharoitlarni ta’minlashga qaratilgan umumiy mulkni tegishli texnik va sanitariya holatini ta’minlash (saqlash), shu jumladan, boshqarish, texnik va sanitariya holatini saqlash borasidagi faoliyat, ta’mirlash va boshqa ishlar hisoblanadi.

Qo‘yidagilar uy-joy mulkdorlari shirkatlarining asosiy vazifalari hisoblanadi:

• 
  uy-joylar hamda hamda uylar yaqin atrofidagi hududlarni texnikaviy va sanitariya jihatdan yaxshi holatda saqlash, uy-joy fondini kuz-qish fasliga tayyorlash va undan foydalanish masalalarida UMSHning mahalliy davlat hokimiyati organlari bilan o‘zaro hamkorligini ta’minlash;
  
• 
  uy-joy fondining texnikaviy holatini saqlash, uy-joylarni kapital va joriy ta’mirlash, shuningdek avariya-qayta tiklash ishlarini o‘tkazish masalalari bo‘yicha UMSHning ekspluatatsiya, avariya-ta’mirlash va xizmat ko‘rsatish korxonalari bilan o‘zaro munosabatlarini takomillashtirish;
  
• 
  UMSHning moddiy-texnika resurslari va sifatli uy-joy kommunal xizmatlariga bo‘lgan talab-ehtiyojlarini qondiradigan to‘laqonli bozor infratuzilmasini tashkil qilishga ko‘maklashish;
  
• 
  UMSHning qonuniy huquq va manfaatlarini himoya qilishga yordam ko‘rsatish;
  

uy-joy mulkdorlari shirkatlarining kadrlari hamda rahbarlarini tayyorlash va qayta tayyorlashni tashkil etish;

• 
  shuni qayd etish zarurki, uy-joy fondi boshqaruvi sohasida sodir bo‘lgan o‘zgarishlar ko‘lamiga qaramay xonadon egalari hanuzgacha ko‘p qavatli uylardagi umumiy mulkka nisbatan o‘z huquq va majburiyatlarini yaxshi bilmaydilar, o‘zlarining shirkatdagi amaliy rolini hamda uyga xizmat ko‘rsatish sifatiga ta’sir ko‘rsatish imkoniyatlarini to‘liq anglamaydilar.
  

Agar shirkat a’zolari shirkatga tegishli umumiy mol-mulkiga o‘zlarini birdek javobgar va ma’suliyatli deb hisoblamasa, ular uning holati uchun ma’suliyatini anglamaydi, undan foydalanish xarajatlari bo‘yicha majburiyatlarni to‘liq tushunmaydi va qaror qabul qilish, hamda ularning ijrosini nazorat qilish bo‘yicha o‘z huquq va vakolatlaridan foydalanmaydi.
Mamlakatimizda JEKlar davlatga tegishli ko‘p kvartirali uy-joy fondi xususiylashtirilguncha amal qildi. Uylarni qanday va qachon ta’mirlashni, ularga joriy xizmat ko‘rsatishni JEKlar hal qilgan. Xususiylashtirishdan keyin aholi turar-joylar mulkdoriga aylantirildi, umumiy mulkni saqlash uchun XUJMSH tashkil etildi. Turar-joylar fuqarolarga xususiy mulk huquqida tegishli ekan, JEKlar uy-joy sohasiga qayta olmaydi.

Ko‘p kvartirali uy-joy fondini boshqarishda XUJMSHni tashkil etish afzal hisoblanadi. Biroq yuridik shaxsni tashkil etmasdan mulkdorlar jamoasi tomonidan bevosita boshqarish varianti qonun hujjatlarida nazarda tutilgan. Uy-joy mulkdorlari qaysi biri – XUJMSH yoki shirkat tashkil etmasdan bevosita boshqarish ma’qulligini tanlashga haqlidirlar.

O‘zbekiston Respublikasining 2006 yil 12 -aprelda qabul qilingan “Xususiy uy-joy mulkdorlarining shirkatlari to‘g‘risida”gi 32-sonli Qonunning 28-moddasiga binoan, ko‘p kvartirali uyning umumiy joylari, tayanch va to‘siq konstruksiyalar, kvartiralar oralig‘idagi ihotalangan (o‘ralma) pillapoyalar, zinapoyalar, liftlar, liftning shaxtalari va boshqa shaxtalar, daxlizlar, texnik qavatlar, yerto‘lalar, chordoqlar va tomlar, uy ichidagi muhandislik tarmoqlari va kommunikatsiyalari, joylar tashqarisida yoki ichida joylashgan va bittadan ortiq joyga xizmat ko‘rsatadigan mexanik, elektr, sanitariya-texnika uskunalari va qurilmalari hamda boshqa uskunalar va qurilmalar umumiy mol-mulk hisoblanadi. Shuning uchun Qonunning maqsadi 1-moddasida ko‘p kvartirali uylarda uy-joy fondini birgalikda boshqarish hamda uni saqlash, asrash va ta’mirlashni ta’minlash uchun ixtiyoriy birlashma sifatida xususiy uy-joy mulkdorlari shirkatlarining tashkil etilishi va faoliyati sohasidagi munosabatlarni tartibga solish orqali shirkatlarni tashkil etishning ahamiyati zarurligini ta’kidlash mumkin.

“Xususiy uy-joy mulkdorlarining shirkatlari” to‘g‘risidagi Qonunning 3-moddasida xususiy uy-joy mulkdorlarining shirkati (bundan buyon matnda shirkat deb yuritiladi) ko‘p kvartirali bitta yoki yaqin, zich joylashgan, obodonlashtirish elementlari bo‘lgan umumiy yer uchastkasi bilan qamrab olingan bir nechta uydagi xususiy turar-joylar mulkdorlarining birlashmasidir.

Shirkat xususiy turar-joylar mulkdorlarining tashabbusi bilan tashkil etiladi, u notijorat tashkiloti bo‘lib, o‘z ustaviga muvofiq o‘z-o‘zini boshqarish asosida faoliyat ko‘rsatadi.

Shirkat o‘z majburiyatlari bo‘yicha o‘ziga qarashli barcha mol-mulk bilan javob beradi va o‘z a’zolarining majburiyatlari bo‘yicha javob bermaydi. Shirkat a’zosi shirkatning majburiyatlari bo‘yicha javob bermaydi.