Qurilishda marketing

7.1.-rasm. Mehnat bozorining tarkibiy qismlari 
 
 
Qurilish  mehnati  bozori  o‗ziga  xos  hususiyatlari  va  kasbiy 
mutaxassisliklari  bilan  ajralib  turadi.  Tarmoqda  300  dan  ortiq  kasb 
mutaxassislari  faoliyat  ko‗rsatadi.    Mehnat  bozori  marketingi  ishchi  kuchi 
holatini  o‗rganishga  va  uni  takror  ishlab  chiqarish  hamda  ratsional 
foydalanish uchun strategiyalar ishlab chiqish bilan bog‗liq faoliyatdir. 
 

---

94 
7.2.Qurilishda mehnat bozori marketingini amalga oshirish jarayoni 
Qurilishdagi  mehnat  bozori  marketingi  bu  mantiqiy  ketma  ketlikda 
ishlab chiqilgan jarayon hisoblanadi. Mazkur jarayonga quyidagilar kiradi: 
Ish kuchini takror hosil qilish va uning xususiyatlari 
Nafaqat  ishlab  chiqarishning  ashyoviy  omillarini,  balki  uning  shaxsiy 
omili  va  jamiyatning  ishlab  chiqaruvchi  kuchi  ishchi  kuchini  takror  ishlab 
chiqarish, hosil qilish, uning xususiyatlari bilan bog‗liq muammolarini bayon 
qilishdan  (boshayman)  uning  sifat  jixatidan  ancha  yuqori  darajada  takror 
hosil qilinadi. 
Ishchi  kuchini  takror  hosil  qilish  insonning  jismoniy  kuchlari  va  aqliy 
qobiliyatlarini uzluksiz qayta tiklab va ta‘minlab turish, yangi ishchi avlodini 
tayyorlash, uning mexnat malakasini, ma‘oratini, muttasil yangilab va oshirib 
borish,  umumiy  bilim  va  kasbiy  darajasining  o‗sishini  ta‘minlash  demakdir. 
Ishchi  kuchini  takror  yaratish,  xodimlarni  ishlab  chiqarishga  jalb  etishni, 
tarmoqlar,  korxonalar  va  mintaqalar  o‗rtasida  taqsimlanishni  va  qayta 
taqsimlashni, to‗la bandlilikni ta‘minlashni ijtimoiy-iqtisodiy mexanizmlarini 
yaratishdan iborat.O‗zbekistonda 16-55 xotinlar 60 yoshgacha erkaklar ishchi 
kuchi  hisoblanadi.  Xorijda  esa  14-60  yosh  xotinlar,  66  yoshgacha  erkaklar. 
O‗zbekistonda  ishchi  kuchlari  millatiga,  jinsiga,  irqiga,  diniy  e‘tiqodiga  va 
ijtimoiy mavqeiga ajratilmaydi.Ishchi kuchini takror hosil qilish-bu aholining 
tabiiy o‗sish bilan bog‗liq harakatlar shaklida namoyo bo‗ladi va tabiiy o‗sish 
ko‗payib boradi. 
Ishchi kuchi resurslarning soni va sifati mamlakat aholisining soni bilan 
emas,  balki  jinsi,  yoshi  iqtisodiy-ijtimoiy  qobiliyati  o‗rtacha  belgilanadi. 
O‗zbekistonda tabiiy o‗sish quydagicha: 
1000  kishi  hisobiga  1991  yilda  28,3  1997  yilda  -20,1  2003  yilda  -16,0 
kishini tashkil etdi.  
Mutloq ish bilan band tushunchasi nisbiydir. 
A) ishsizlikni ma‘lum me‘yorda bo‗lish mumkin. 
B) oila a'zolari uy ishi, xo‗jalik, shaxsiy yordamchi xo‗jaligida  
mehnat qiladi. 
V) mexnat resurslaridan g‗oyat samarali foydalanish bilan olib boriladi. 
G) mexnat resurslarining miqdori va sifati muvozanatlashi kerak. 
D) FTT davrida ishchi kuchi kam ishlatiladi. 
E) xar xil mulkchilik sharoitida ishchi kuchi talab ortib boradi. 
 

---

95