Qurilish materiallari va konstruksiyalari

1. Jag‘li maydalagichlar


1. Maydalovchilarning konstruksiyasi.
Asosan noruda materiallarni birinchi bor qayta ishlash uchun qurilish materiallari sanoatida jag‘li maydalagichlar keng qo‘llaniladi.
Jag‘li maydalagichlarning asosiy parametri uning yuklash va yuk tushirish qismlaridir. Masalan: SM-888-1500 x 2100 x 180. Markali jag‘li maydalagichning yuklash qisman o‘lchamlari kengligi 1500 mm, uzunligi 2100 mm, yuk tushirish qismi kengligi 180 mm (jag‘ning eng katta ochilgan holda) uzunligi 2100 mm yuklash qismining kengligi yuklanayotgan materialning eng yuqori kattaligini belgilaydi. Yuklanayotgan materialning o‘lchami yuklash qismining kengligining 0,8-0,85 qismini teng bo‘lishi kerak. Yuklash qismining o‘zligi bir vaqtida yuklayotgan material miqdorini va ish unumdorligini belgilaydi.



rasm. Jag‘li maydalagichlar sxemasi: a – jag‘i oddiy xarakatlanuvchi; b –jag‘i murakkab xarakatlanuvchi; v – pastki xarakatlanturuvchi jag‘i maxkamlangan (s nijney podveskoy podvijnoy щeki); g - gidravlik uzatmali

Ish jarayoniga qarab jag‘li maydalagichlar 2 tipga bo‘linadi.

1) Harakatdagi jag‘i oddiy harakatlanuvchi jag‘li maydalagichlar.
2) Harakatdagi jag‘i murakkab harakat qiluvchi jag‘li maydalagich.
Rasmdagi a); v) va g) maydalagichlar jag‘i oddiy xarakatlanuvchi, xamda b) rasmdagigisi esa jag‘i murakkab xarakatlanuvchi maydalagich ko‘rsatilgan. Asosan jag‘i oddiy va murakkab xarakatlanuvchi maydalagichlar keng tarqalgan.
Maydalagich quyidagicha ishlaydi. Aylanish harakat elektrodvigateldan tasmali uzatma orqali shkiv – maxovikga uzatiladi. Maydalagichni ishga tushirishga katta og‘irlikdagi harakatdagi qism qiyinlashtiradi. Keyingi vaqtlarda katta hajmdagi maydalagichlar ketma-ket ishga tushuvchi pog‘onali ishga tushirish mexanizmlariga ega. Shkiv - maxovik aylangandan so‘ng, Fraksion mufta orqali maydoni ekssetrik valga, so‘ngra ikkinchi firiksion mufta orqali ikkinchi maxovikga uzatiladi. Bu holatda maydalagichning to‘la ishga tushish vaqti 50-60 s ni tashkil qiladi.
Ekssetrik valni aylanishi natijasida vertikal yo‘nalishi bo‘yicha shatun ilgarilanma va qayta harakat qiladi.
Shtok (tirsak)ni yuqoriga harakat qilishi natijasida asos devorlari ham ko‘rolmas asosining orqa devoriga tayanib (tayanch yoki sozlash mexanizimi orqali) ishchi yurish qiladi.
Maydalagich kamerasiga tushirilgan qurilish materiallari natijada maydalaniladi.
Tirsakning pastga harakatlanishida salt yurish amalga oshiriladi.
Elektrodvigitelning salt yurishidagi energiyasi yukli g‘ildiraklarda yig‘iladi va harakatdagi jag‘ga ishchi yurish vaqtida uzatiladi. Harakatdagi jag‘ salt yurishi vaqtida o‘z og‘irlik kuchi va birikturuvchi purjina uskunasi ta'sirida o‘ng tarafga chekinadi.



Rasm.Jag‘i oddiy xarakatlanuvchi maydalagichning sxemasi: 1 – qo‘zg‘almas jag‘;
2 – xarakatlanuvchi jag‘; 3 – xarakatlaguvchi jag‘ning o‘qi; 4 - ekssentrik val;
5 - shatun; 6 – qamrov burchagi o‘lchamini o‘zgarturuvchi mexanizm;
7 - prujina; 8 - orqadagi plita;
9 - oldingi plita; 10 –uskunaning o‘rindosh tyagasi.


2. Hisob qismi asoslari.
Jag‘li maydalagichlarda qurilish materiallarini maydalash harakatidagi va harakatsiz jag‘lar orasidagi burchak ma'lum bir kattalikdan oshmasagina mumkindir.