Qurilish materiallari va konstruksiyalari

Maydalagichning parametrlarini hisoblash sxemasi quyidagilarga bo‘linadi:
a) qamrash burchagini aniqlash;
b) bo‘laklarni o‘zaro joylashuvi;
v) ekssentrik burchak tezligi va ish unumdorligini aniqlash;
g) quvvat aniqlash.
Qamrash burchagi chegaradan oshishi bilan maydalanayotgan material yuqoriga kirib chiqarib yuboriladi. Boshqa tarafdan, qamrash burchagining chegara qiymatlarini yutish uchun jag‘li maydalagichga ta'sir etuvchi kuchlarni ko‘rib chiqamiz.
Maydalagichning ishlashida jag‘lar orasidagi burchak α dan α 1 ga jag‘ning harakat yo‘nalishida o‘zgaradi (kattalashadi). Burchakning o‘zgarishi jag‘larning yaqinlashishi va uzoqlashishi davrida juda kamdir, shuning uchun bu farqni hisobga olmaymiz va qamrash burchagini eng katta qiymatini (jag‘larning yaqinlashgan holatda) qabul qilamiz.
Harakatdagi jag‘ning chapga harakatlanishida M massali bo‘lakga G og‘irlik kuchi, R - jag‘ning t sig‘imi kuchi, t harakatdagi jag‘ning material bilin ishqalanish kuchi, T, R -harakatsiz jag‘ning material bilan ishqalanish kuchlari ishtirok etadi.
Og‘irlik kuchi Q ni olmaymiz, chunki boshqa kuchlarga nisbatan juda kichikdir.
Ishqalanish kuchi shunday ko‘rinishga ega,
T = f P
T₁ = f P₁
Bu yerda, f - materialning ishqalanish koeffitsienti.
R va R₁ - material birligiga ta'sir etuvchi kuchlar, N
2 f
tg α = -------------
1-f²
Ishqalanish koeffitsienti f ni ishqalanish burchagi φ tangensi bilan almashtiramiz va quyidagini olamiz.
2 tg φ
tg α = -------------
1-tg² φ
tg α = tg 2 φ
α = 2 φ (1)
Demak, jag‘larning yaqinlashgan holatida qamrash burchagi bo‘lgan α ikkilangan ishqalanish burchagidan kichik bo‘lishi kerak (α < 2 φ). Bu holatda, maydalanayotgan material bo‘laklarini yuqoriga yuborish holati yo‘qoladi.
Tosh materiallarining nisbatan ishqalanish koeffitsienti f=0,3, bunda φ =16⁰ 40 ga teng α =33⁰ 20 bo‘ladi amaliyotda qamrash burchagini 18-20⁰ oralig‘ida qabul qilinadi, chunki bunda eng kichik ishqalanish koeffitsientiga to‘g‘ri keladi. Maydalash darajasini oshirish uchun yuk tushirish qismi kengligi qisqartirilsa, qamrash burchagi kattalashadi. Bundan xulosa shuki, yuk tushirish qismini qamrash burchagi yuqoridagi chegaradan oshmagan holatgacha kamaytirish mumkin. Maydalagichning ish jarayonida bo‘laklar yuqoriga uchib chiqib ketishi ham mumkin. Bo‘laklar 5 b – rasm ko‘rinishda joylashgan holatda bo‘lsa, bunda α, burchagi ikkilangan ishqalanish 2 φ burchagidan katta bo‘lganda bu holat kuzatiladi.