Qurilish materiallari va konstruksiyalari

Ikki valikli maydalagichlar
Bir juft qo‘zg‘aluvchan podshipnikli ikki valikli maydalagichlar keng tarqalgan. Maydalagich bir-biriga qarab aylanadigan ikkita juva 1 va 2 (14-rasm)dan iborat. Valiklar vallarga mahkamlangan podshipniklarga tiraladi. Bir juft podshipnik ramaga qo‘zg‘almas qilib o‘matilgan (15-y rasm), ikki jufti qo‘zg‘alganda (15-6 rasm) esa ramadagi yo‘nal- tiruvchilarda juva surilishi mumkin, chunki shu podshipniklar bilan rama tiraklari 4 orasida prujina 3 bor. Prujina borligi tufayli maydalagich puxta ishlaydi, chunki metall yoki boshqa maydalanmaydigan narsalar tushib qolganda juva orqaga suriladi va haligi narsa zonadan bemalol chiqib ketadi. Valiklarni elektryuritgich tasmali va tishli uzatmalar orqali harakatlantiradi. Materialning xossalariga qarab silliq, taram-taram refli yoki tishli juvalar ishlatiladi. Silliq juvalar bilan qattiq materiallar, tishli juvalar bilan plastik materiallar (bo‘r, loy) maydalanadi. Juvalar bir xil yoki harxil tezlikda aylanganda material ezilibgina qolmay, ishqalanadi ham. Qattiq jinslami maydalashda ikki juvali maydalagichlaming maydalash darajasi i — 3—5, nam materiallami maydalashda i — 8—10.

4. 
   Ko‘p valikli maydalagichlar shaxtali pechlardan chiqqan materialni maydalashda qo‘llaniladi.
   
5. 
   valikli maydalagichlar valiklarning diametri va uzunligi bilan ifodalanadi. Valiklarning diametri qancha katta bo‘lsa, maydalash uchun shuncha yirik bo‘laklami uzatish mumkin. Har xil valikli maydalagichlarda valik diametri bilan maydalanadigan bo‘laklar orasidagi nisbat quyidagicha:
   
6. 
   silliq valiklar uchun ^ = 18 +- 22;
   
7. 
   taram-taram valiklar uchun ^ = 10^12;
   
8. 
   tishli valiklar uchun ^ = 1,5 +- 4,5.
   
9. 
   
   
10. 
    rasm. Valikli-jag'li maydalagich:
    

1— 2~ valiklar; 3— rama; 4— yo'naltiruvchilar; 5—podshipnik; 6— o‘q; 7-prujina.

13.