|
Sanoat bino karkaslari
uchun temirbeton ustunlar, kran osti to‘sinlari, tom to‘sinlari, fermalari
va arkalari ishlatiladi.
Sanoat binolari ustunlari yaxlit va panjarali, bir va ikki konsolli turlarda M200-M500 markali og‘ir
va yengillashtirilgan betonlar asosida ishlab chiqariladi. Ustunning balandligi sanoat binosi
balandligiga mos ravishda, ko‘ndalang kesimining o‘lchamlari 300x300 mm dan 400x600 mm
gacha va undan ortiq o‘lchamlarda kvadrat, to‘g‘ri burchak va tavr shaklida tayyorlanadi (3-rasm).
Kran osti to‘sinlari va konstruksion to‘sinlar tayanishi uchun chetki qator ustunlari bitta konsolli,
o‘rta qatordagi ustunlar ikkita konsolli qilib ishlab chiqariladi. Ustunlar avvaldan taranglangan
armatura va armatura karkaslari bilan armaturalangan bo‘ladi.
3-rasm. Yaxlit kesimli va ikki tarmoqli temirbeton ustunlar
a-binoning tashqi qatori (bir
konsolli); b-binoning ichki qatori (ikki konsolli).
Kran osti temirbeton to‘sinlari M400-M500 markali betondan, armaturasi avvaldan
taranglangan holda ishlab chiqariladi. To‘sin tavr kesimli bo‘lib, uzunligi ustunlar orasidagi
masofalarga bog‘liq bo‘ladi va odatda 12m qilib tayyorlanadi.
- 54 -
4-rasm. Temirbeton balkalar
a-bir nishabli; b-ikki nishabli; v-segmentli.
Kran osti to‘sinlari ustiga maxsus po‘lat relslar o‘rnatilib ko‘prik krani yurishiga mo‘ljallanadi.
Tombop to‘sinlar bir va ikki nishabli, ko‘ndalang kesimi to‘g‘ri burchak, tavr va qo‘shtavr shaklida
tayyorlanadi. To‘sinlar ishlab chiqarishda M400-M500 markali og‘ir va g‘ovak to‘ldirgichli yengil
betonlar ishlatiladi. Ular sterjenli Yoki o‘rilgan avvaldan taranglangan armaturalar bilan
armaturalanadi. To‘sinlar uzunligi 6, 9, 12 va 18 m (16.4-rasm).
5-rasm. YOpmalarning segmentli (a) va qiya kergisiz (b) temirbeton fermalar
Temirbeton fermalar tayanchlar orasidagi masofa 12, 18 va 24 m bo‘lganda tomlarni ko‘tarib
turishga mo‘ljallangan. M400-M600 markali og‘ir va g‘ovak to‘ldirgich asosidagi yengil betondan
armaturasi avvaldan taranglangan holda ishlab chiqariladi. Fermalarning kesimlari trapetsiya,
uchburchak Yoki egri chiziqli segment shaklida bo‘lishi mumkin (5-rasm).
Sanoat binolarida ferma konstruksiyalarini ishlatish binoning xususiy massasini kamaytiradi,
beton va metall armaturalarni tejaydi, seysmik mustahkamlikni ta’minlaydi.
Temirbeton arkalar tayanchlar orasidagi masofa 100 m va undan ortiq bo‘lgan sanoat binolari
tomini Yopishda ishlatiladi. Arkalar yaxlit Yoki panjarasimon devorli qilib yasaladi va odatda
ikkita yarim arkadan yig‘iladi.
Sanoat binolari isitilmaydigan va isitiladigan turlarga bo‘linadi.
Isitilmaydigan binolarning devor panellari uzunligi 6-12 m va eni 1,21,5 m o‘lchamlarda yassi
va qobirg‘ali plitalar ko‘rinishida og‘ir, yengil va yacheykali betonlar asosida tayyorlanadi.
Isitiladigan sanoat binolari plita va panellari g‘ovak to‘ldirgichli betonlar, gaz va ko‘pikbetonlar,
yirik g‘ovakli betonlar, ikki va uch qatlamli konstruksiyalar asosida tayyorlanishi mumkin.
Plita va panel og‘ir betondan, o‘rtasiga yengil samarali issiqlik izolyasiyasi materiallari qo‘yib,
uch qatlamli holda tayyorlanadi. Ularni isitiladigan sanoat binolari qurilishida ishlatish maqsadga
muvofiq bo‘ladi.
Issiqlik izolyasiyasi materiali sifatida yarim bikr mineral paxta plitalari, ko‘pikpolimer plitalar,
arbolit va boshqalar ishlatilishi mumkin.
Sanoat binolarida qavatlararo va tombop plitalar va panellar jamoat binolari qurilishida
ishlatiladigan konstruksiyalar kabi konstruksiyalar qo‘llaniladi. O‘rta qator ustunlar qo‘yish
imkoniyati bo‘lmagan sanoat bino va inshootlarda, sport komplekslari va sh.k. bino tomlarini
Yopishda qobiq havoyi konstruksiyalardan foydalaniladi.
Qobiq konstruksiyalarda ikki Yo‘nalish bo‘yicha qobiqlar hosil qilingan bo‘lib, kuchaytirish
maqsadida uzunasi bo‘ylab maxsus qobirg‘achalar muayyan masofalarda hosil qilinadi. Qobiq
konstruksiyaning xususiy massasini kamaytirish uchun asosiy Yopma qismi armotsementdan
(to‘ldirgichsiz) tayyorlanadi.
- 55 -
Do'stlaringiz bilan baham: |
