Qurilish materiallari

6.6.3. Beton qorishmasini qoliplash va zichlashtirish


Beton qorishmasi beton quygich vositasida avvaldan tayyorlab qo'yilgan, metal yoki shishaplastdan egilmaydigan darajada mustahkam ishlangan qoliplarga quyiladi. Beton qorishmasini qoliplash jarayoni o'ta mas'uliyatli bo'lib, qolipning hamma burchaklari, toraygan va burilgan joylari betonga to'lishi shart. Beton qorishmasining harakatchanligi yoki bikrligi qoliplanadigan beton va temirbeton konstruksiyalarning turiga bog'liq. Qolip shaklining murakkabligini hisobga olgan holda beton qorishmasining quyuqlik darajasi va zichlashtirish usuli tanlanishi kerak.
Oddiy shakldagi qoliplarga harakatchan beton qorishmasi hech qanday zichlashtirish usullarini qo'llamasdan quyilishi mumkin. Ammo zichlik va yuqori mustahkamlik shartlari qo'yiladigan temirbeton konstruksiyalarni quyishda bikr va o'ta bikr beton qorishmalari turli usullar bilan ziclilashtiriladi, xususiy hollarda esa beton qorishmasi tarkibiga suyultiruvchi plastifikatorlar yoki superplastifikatorlar kiritiladi.

610-rasm. Elektromexanik titratkichlar:
a — yuzaki titratkich:
h — titratkich — bulava;
d — egiluvchan valli

Beton qorishmasi quyidagi usullarda ziclilashtiriladi: shibbalash, titratish, vakuumlash, prokatlash, shtampovkalash, sentrifugalash, presslash va boshqalar. Bundan tashqari, titratish-prokatlash, titratish-presslash va shu kabi aralash usullar ham ishlatildi.
Beton qorishmasini zichlashtirish usullaridan eng keng tarqaigani titratish usulidir. Beton
qorishmasi titratilganda qovushqoqligi kamayadi, harakatchanligi ortadi, natijada beton massasi

610-rasm. Elektromexanik titratkichlar:
a - yuzaki titratkich:
h - titratkich - bulava;
d - egiluvchan valli
chuqurlik titratkichi.

qolip ichida bir tekisda tarqaladi va qolip burchaklari, armatura sterjenlari oralarini to'ldiradi. Titratish davrida yirik to'ldirgicli donalari qulay joylashadi, oraliq bo'shlig'ini sement qorishma yaxshi to'ldiradi. suv-havo aralashmasi tashqariga sizib chiqadi, natijada beton qorishmasi zichlashadi.
Beton qorishmasini zichlashtirish uchun turli titratkichlar ish-latiladi. Ularning islichi organ! elektromexanik. elektromagnit va pnevmatik dvigatellar yordamida harakatga keltiriladi. Elektro­mexanik titratkichlar amaliyotda keng qollaniladi (6.16-rasm).