Qurilish materiallari korxonalar iqtisodiyoti

Foydalanilgan adabiyotlar

1.Maxmudova N.A. Qurilish materiallari korxonalari iqtisodiyoti fanidan amaliy mashg’ulotlar o’tkazish uchun uslbiy ko’rsatma. TAQI. T., 2010.

2.Maxmudova I.A., Nuritdinov X.N. Qurilish materiallari va konstruksiyalari korxonalari iqtisodiyoti, TAQI. T., 2003.

3.Экономика предприятия. под ред. проф. В.П. Грўзинова.-М.: ЮНИТИ, 1998.

11- MAVZU: KORXONANING MOLIYA FUNKSIYASI

Reja:

1.Korxonalarni moliyaviy soxasi va moliya bozori.

2.Kredit turlari.

3. Korxonaning moliyaviy ahvolini baholashi.

11.1 Korxonalarni moliyaviy soxasi va moliya bozori.

Bozor iktisodiyeti sharoitida tovar-pul munosabatlari-amal kilishi moliyaviy zaruriyatni ifodalaydi. Muomala doirasida tovar xarid kilinadi, sotiladi va bu jarayen yana takrorlanadi.

Savdo firma va korxonalarning xo’jalik faoliyati tovar yetkazib beruvchilar, bank, byudjet, xaridorlar, savdo xodimlari va boshkalar bilan bo’ladigan turli-tuman pul munosabatlaridan tarkib topadi.

Moliyaviy majburiyat - bu kelgusida pulni tulashni buyniga olish, bugungi moliyaviy bozorda olinayotgan pulni kelgusida tulash. Moliyaviy vositachi rolini bank uynaydi.

Moliyaviy bozor ishtirokchilari ikki guruxga bulinadi:

1. 
   Xarakatdagi sektor.
   
2. 
   Moliyaviy vositachilar.
   

Korxona doimo uz foydasidan:

0. 
   davlatga soliq;
   
1. 
   bank krediti foizini;
   
2. 
   aksionerlarga dividend tulashi zarur.
   

Moliyaviy soxada yutuk keltiruvchi omillarga:

• 
  vakt omili;
  
• 
  tavakkalchilik omili;
  
• 
  inflyasiya omillari kiradi.
  

Vakt omili muvaffakiyat imkoniyatlarini oshiradi va yomon natijalar extimolining pasaytiradi.

Bu urinda uchta turdagi investorlarni ajratish mumkin:

1. 
   tavakkalchilikni yoktirmaydigan;
   
2. 
   unga neytral karaydigan;
   
3. 
   tavakkalchilikni yaxshi deb xisoblaydigan.
   

Tavakkalchilik omili kuyidagicha hisoblanadi:

K Q Ic Q Ib , bu yerda

K - investorlar talab kiladigan daromad normasi;

Ic - tavakkalchilikdan ozod bo’lgan daromad normasi;

Ib - tavakkalchilikga mukofot.

2. 
   Kredit turlari.
   

Kredit deganda uz egalari kulida vaktincha bush turgan pul mablaglarini boshkalar tomonidan ma’lum muddatga xak tulash sharti bilan karzga olish va Qaytarib berish yuzasidan kelib chikkan munosabatlari tushuniladi.

Kredit munosabati ikki subyekt urtasida yuzaga keladi: biri pul egasi, ya’ni karz beruvchi; ikkinchisi pulga muxtoj, ya’ni karz oluvchi. Kredit tovar va pul kurinishidagi mablaglarni:

• 
  Qaytarib berishlik;
  
• 
  muddatlilik va
  
• 
  foiz tulash shartlari asosida berish natijasida yuzaga keladi.
  
• 
  Moliya bilan kreditning umumiyligi shuki, ularning xar xil bo’lishidan kelib chikadi.
  
• 
  Moliyada uz mulki bo’lgan pul resurslarini xoxlagan vaktda, xech bir xarakajatsiz ishlatishi mumkin. Kredit esa uzgalar
  
• 
  Respublika xalk xo’jaligi tarmoklari korxonalarini kreditlashning eng muxim manbalaridan biri - xususiylashtirishdan tushadigan mablaglardir.
  
• 
  O’zbekiston - xususiylashtirishdan tushgan barcha mablagni davlat byudjetiga emas, balki xususiylashtirilgan korxonalarni Qo’llab-Quvvatlashga xamda bozor infratuzilmasini rivojlanishiga yunaltirilgan dunyodagi kamdan-kam davlatlardan biri hisoblanadi.
  
•