Qurilish materiallari, buyumlari va konstruktsiyalarini ishlab chiqarish

Yengil beton olish imkoniyatlari 
Engil betonlarda gpovaklik turli usullar bilan hosil qilinishi mumkin: 

topldirgichlarning gpovakligi hisobiga: oddiy betonning berk tuzilishi 
saqlanadi, oddiy zich topldirgich yengil gpovak topldirgich bilan aralashtiriladi; 

matritsalarning gpovakligi hisobiga: bogplovchining matritsasi 
shishadi yoki koppiklanadi; 

topldirgichning gpovakligi hisobiga: berk struktura (tuzilma) mayda 
topldirgichning va matritsalar miqdorining kamayishi hisobiga gpovak boplib 
qoladi. 
Bundan tashqari, topldirgichning gpovakligini tahminlash matritsalarning 
gpovakligi yoki topldirgichning gpovakligini tahminlash bilan kombinatsiyalanishi 
mumkin (39-rasm). 
Issiqlik optkazuvchanlik bevosita zichlikka bogpliq. Ammo, shuni ham 
nazarda tutish kerakki, kristallar amorf moddalarga nisbatan kattaroq issiqlik 
optkazish qobiliyatiga ega, yahni mayda donali putstsolanlarni qopshish kvarts 
qumini qopshishga qaraganda ancha qulaydir. 4 – jadvalda DIN 4-108 (4-qism) 
standartining issiqlik optkazuvchanlik qiymatlari keltirilgan. 
39-rasmda turli yengil topldirgichli oddiy yengil betonlarning turli 
guruhlarining ayrim xossalari keltirilgan. 5-jadvalda yengil betonlarning asosiy 
xossalari keltirilgan boplib, ularning yengil boplishiga topldirgichning gpovakligi 
hisobiga erishiladi va ular oprtacha tejamli tsement miqdoriga ega boplib, 
topldirgichda qopshimchalarsiz tayyorlanadi.

---

42 
40-rasmda 28 kunlik gpovak topldirgichli konstruktiv yengil betonning 
oprtacha zichligi (ρ) va siqilishga mustahkamligi (R) orasidagi bogplanish 
keltirilgan.
4 – jadval
Oddiy topldirgichlar bilan tayyorlangan yengil betonning issiq optkazuvchanligi 
(Germaniya misolida) 
Zichlik, kg/m³ 
Issiqlik optkazuvchanlikning hisobiy qiymatlari, Vt/mK 
Kvarts qumisiz yengil 
topldirgich 
Faqat pemza 
Faqat keramzit 
500 
- 
0,15 
0,18 
600 
0,22 
0,18 
0,20 
700 
0,26 
0,20 
0,23 
800 
0,28 
0,24 
0,26 
900 
- 
0,27 
0,30 
1000 
0,26 
0,32 
0,35 
1200 
0,46 
0,44 
0,46 
1400 
0,57 
- 
- 
1600 
0,75 
- 
- 
1800 
0,92 
- 
- 
2000 
1,2 
- 
- 
Gpovakligi topldirgichga bogpliq boplgan betonlarning alohida turi yogpoch 
topldirgichli betonlar hisoblanadi, ularda topldirgich yogpoch qipigpidan yoki 
tolalardir (koppincha, bu ignabargli jinsdagi yogpoch, shuningdek, chiqindi 
sifatidagi qipiq). Yogpochni chirishdan himoyalash, shuningdek zamburugp va 
hasharotlardan himoya qilish uchun, hamda yogpoch komponentlarining tsement 
toshining mustahkamligiga salbiy tahsirining oldini olish maqsadida yogpoch 
qipigpi oldindan kimyoviy preparatlar (masalan, suyuq shisha) bilan ishlov beriladi 
yoki tsementli bogplovchi bilan minerallashtiriladi. 
Yogpoch 
qipiqlaridan 
iborat 
topldirgichli 
betonning 
siqilishga 
mustahkamligi zichlik 1000 kg/m
3
gacha boplganda taxminan 2 Mpa bopladi. 
Uning yogpoch qipiqlarining zichligiga bogpliq boplgan kirishishi juda yuqori 
boplib, 6 mm/m qiymatlargacha yetadi. Biroq, bu beton asosan tayyor buyumlarni 
ishlab chiqarishda foydalanilgani uchun qurilgan inshootda uning yoshiga bogpliq 
boplgan ozroq kirishish qayd etiladi. 
Arralash mumkin boplgan, topldirgich sifatida yogpoch qipiqli beton, atrofi 
beton bilan topldiriladigan qolip bloklar, polosalar tayyorlash uchun foydalaniladi, 
shuningdek yirik oplchamli fasad plitalarini va armaturalangan yopma plitalarni 
ishlab chiqarish uchun foydalaniladi. Ularda armaturani zanglashga qarshi vositalar 
yordamida va oddiy aralashma qoplash vositasida himoyalash zarur.