Qurilish materiallari, buyumlari va konstruktsiyalarini ishlab chiqarish

Yengil betonlar 
Oddiy betonning kamchiligi, boshqa bir qator kamchiliklari qatori oprtacha 
zichligining yuqoriligi va nisbatan yuqori issiqlik optkazuvchanligidir. Bu 
kamchiliklar betonning zichligi kamaytirilganda kamayadi. 
Er usti qurilishida konstruktsiyaning xususiy ogpirligi “

”ning umumiy 
yuklanish “q”ga nisbati taxminan 0,5 dan 0,7 gacha, katta ravoqli koppriklarda esa 
hatto 0,85 ni tashkil etadi. Betonning zichligi 

=1600 kg/m³ boplganda uning 
xususiy ogpirligi ulushi odatdagi betonga nisbatan 2/3 ga pasayadi. Umumiy 
yuklanish q taxminan 20-25%ga kamayadi, 

/q nisbat esa 0,4 dan 0,75 gachani 
tashkil etadi. 

---

41 
Er usti qurilishida oddiy betondan foydalanilganda uning issiqlik 
optkazuvchanligi yuqori boplganligi sababli devorlar, ust yopmalar va tom, odatda, 
faqat kopp qatlamli, yahni maxsus issiqlik izolyatsiya qatlamli boplishi mumkin. 
Bunday kopp qatlamli konstruktsiya qurilish-fizikaviy qiyinchiliklar tugpdiradi, 
ulardan yengil betondan foydalanib qutulish mumkin. 
Engil betonlar oprtacha zichligiga qarab Germaniyada quyidagi turlarga 
boplinadi: 

2100-2000 kg/m³ - oddiy yengil beton; 

2000-1300 kg/m³ - yengil konstruktiv beton, siqishga mustahkamligi 5 
Mpa dan yuqori; 

1300-800 kg/m³ - yengil issiqlikdan izolyatsiyalangan konstruktiv beton, 
siqishga mustahkamligi 3,5 Mpa dan yuqori va issiqlik optkazuvchanligi 0,75 
Vt/mK dan past; 

800-250 kg/m³ - juda yengil beton, siqishga mustahkamligi 0,5 Mpa 
va issiqlik optkazuvchanligi 0,30 Vt/mK dan past. 
38-rasmdan koprinishicha, yengil betonning siqishga mustahkamligi hajmiy 
zichlikka, yahni gpovaklikning ortishiga qanchalik bogpliq ekan, shuningdek, bu 
bogpliqlik kopp jihatdan yengil betonning turi bilan belgilanadi. Masalan, 
siqilishga mustahkamlikning 5 Mpagacha pasayishi 1700 kg/m³ boplganda ham, 
faqat 600 kg/m³ boplganda ham yuz berishi mumkin.