Qurilish materiallari, buyumlari va konstruktsiyalarini ishlab chiqarish

 
5. «Aqliy xujum» metodi 
«Aqliy xujum» Amerika olimlari tomonidan ishlab chiqilishi ehtirof etilsa-da, bu metod 
mualliflari bizning ajdodlarimizdir. Xali Amerika kashf etilmagan bir davrda o‘z aql 
mashhalasi bilan dunyoni yoritgan qomusiy olimlarimizni (Axmad al Farg‘oniy, Abu Nasr 
Forobiy, Ibn Sino, Beruniy va boshqalar) olasizmi, yoki yetti iqlimni zabt etgan shoxu 
sultonlarimizni olasizmi, ular o‘z muammolarini yechishda ana shu metoddan keng 
foydalanishgan. Bobokolonlarimiz bu metodni boshqacha nomlashgan, yahni: «kengash», 
«mashvarat», «maslaxat» deb atashgan. Misol uchun, Sohibqiron Amir Temur saltanat oldida 
turgan muammolarni yechishda mashvarat chaqiribbarcha saroy axlining, vaziru-ulamolarning, 
farzandlarining fikrlarini diqqat bilan eshitgan va ular asosida yagona xukm chiqargan. Bu 
xolatlar ko‘proq xarbiy yurish oldidan chaqirilgan mashvaratlarda namoyon bo‘ladi. «Agar 
(g‘anim ustiga) lashkar tortmoqchi bo‘lsam, urush-yarashdan o‘rtaga so‘z tashlab, 
amirlarimning bu ikkovidan qay biriga moyilligini bilishga intilardim. Agar yarashdan so‘z 
ochsalar, buning foydasini urush ziyoniga solishtirib ko‘rardim, agar urushga moyil bo‘lsalar, 
uning naf va foydasini yarash ziyoniga taqqoslab ko‘rardim, qaysi biri foydaliroq bo‘lsa, shuni 
ixtiyor qilardim». Bugun ana shular haqida o‘yga tolib, «g‘arb sharqdan o‘rgangan»ligiga yana 
bir karra ishonch xosil qilamiz.Aqliy xujum-g‘oyalarni generatsiya (ishlab chiqish) qilish 
metodidir. «Aqliy xujum» metodi biror muammoni yechishda talabalar tomonidan bildirilgan 
erkin fikr va mulohazalarni to‘‘lab, ular orqali ma‘lum bir yechimga kelinadigan eng samarali 
metoddir. Aqliy xujum metodining yozma va og‘zaki shakllari mavjud. Og‘zaki shaklida 
pedagog 
tomonidan 
berilgan 
savolga 
-talabalarning har biri o‘z fikrini og‘zaki bildiradi. Talabalar o‘z javoblarini aniq va qisqa 
tarzda bayon etadilar. Yozma shaklida esa berilgan savolga talabalar o‘z javoblarini qog‘oz 
kartochkalarga qisqa va barchaga ko‘rinarli tarzda yozadilar. Javoblar doskaga (magnitlar 
yordamida) yoki «‗inbord» doskasiga (ignalar yordamida) mahkamlanadi. «Aqliy xujum» 
metodining yozma shaklida u
javoblarni ma‘lum belgilar bo‘yicha guruhlab chiqish 
imkoniyati mavjuddir. Ushbu metod turi va ijobiy qo‘llanilganda shaxsni erkin, ijodiy va 
nestandart fikrlashga o‘rgatadi. 

---

19 
Aqliy xujum metodidan foydalanilganda talabalarning barchasini jalb etish imkoniyati 
bo‘ladi, shu jumladan, talabalarda muloqot qilish va munozara olib borish madaniyati 
shakllanadi. Talabalarda o‘z fikrini faqat og‘zaki emas, balki yozma ravishda bayon etish 
mahorati, mantiqiy va tizimli fikr yuritish ko‘nikmasi rivojlanadi. Bildirilgan fikrlarning 
baholanmasligi talabalarda turli g‘oyalar shakllanishiga olib keladi. Bu metod talabalarda 
ijodiy tafakkurni rivojlantirish uchun xizmat qiladi. 
«Aqliy xujum» metodi pedagog tomonidan qo‘yilgan maqsadga qarab amalga 
oshiriladi: