Qurilish iqtisodiyoti

Korxonaning rivojlantirish rejasi, uning bo'limlari .

Korxona faoliyatining boshqarishning asosiy vositasi hisoblanadi. Rejalashtirish deyilganda, tadbirkorlik faoliyati maqsadini aniqlash, mahsulotlarga bo'lgan bozor talabini o'rganish asosida ishlab chiqarish topshiriqlarini belgilash, topshiriqlar bajarilishini ta'minlash va bajarilishini nazorat qilib borish jarayoni tushuniladi. Rejalardan boshqaruvning barcha usullarida keng foydalaniladi. Shuning uchun bugungi kunda mulk shaklidan qat'iy nazar tadbirkorlikning barcha subyektlaridan biznes-rejalar tuzish shartdir. Rejalari texnik iqtisodiy jihatdan asoslashda ko'rsatkichlar tizimidan foydalaniladi. Ko'rsatkich — bu topshiriqning ifodalanish shakli. Ko'rsatkichlar tizimi esa ko'rsatkichlarning mazmun mohiyati va ifodalanishi majmuyidir. Ko'rsatkichlar tizimiga quyidagi talablar qo'yiladi. Birinchidan, ma'lum bir maqsad va adresga qaratilganlik. Ikkincliidan, barcha subyektlar uchun umumiy h k. Ko'rsatkichlar sistemasiga quyidagilar kiradi. 1. Natural va qiymat.

2. Absolyut va nisbiy.

3. Miqdor va sifat.

4. Tasdiqlangan hisob-kitob.

Natural ko'rsatkichlar topshiriqlari natural o'lchov birliklarida ifodalanadi. Ularga tonna, metr, kg va hokazo. Qiymat ko'rsatkichlarga pul shaklda ifodalanadigan topshiriqlar kiradi. Ularga misol qilib, tovar mahsuloti hajmi, realizatsiya qilingan mahsulot, sof normativ mahsulotlari keltirish mumkin. Absolyut ko'rsatkichlar ishlab chiqarishning tashqi tomonini ifodalaydi. Nisbiy ko'rsatkichlar absolyut ko'rsatkichlarni taqqoslash orqali aniqlanadi. Ularga misol qilib ulush foizlarni keltiramiz. Miqdor ko'rsatkichlar ishlab chiqarishning ekstensiv tomonini ifodalaydi. Ishchilar soni, asosiy fondlar qiymati misol bo'la oladi. Sifat ko'rsatkichlar ishlab chiqarishning intensiv tomonini ifodalaydi. Ularga mehnat unumdorligi ortishi, fond qaytimi kabi ko'rsatkichlarni misol qilib keltirish mumkin. Tasdiqlangan ko'rsatkichlar yuqori davlat organlari tomonidan beriladi, bajarilishi majbur hisoblanadi. Masalan, yalpi paxta hosili. Hisob-kitob ko'rsatkichlaridan tasdiqlangan ko'rsatkichlarni asoslashda foydalaniladi. Ularga erkin maydoni, hosildorlik, ishlab chiqarish quvvati, quvvatdan foydalanishni misol qilib keltirish mumkin. Korxona rivojlanishi rejasi quyidagi bo'limlardan iborat bo'ladi:

1. Mahsulot ishlab chiqarish rejasi.

2. Fan-texnika taraqqiyoti rejasi.

3. Ishlab chiqarish samaradorligi ortish rejasi.

4. Kapital qurilish va kapital mablag'lar rejasi.

5. Moddiy-texnika ta'minoti rejasi.

6. Mehnat va kadrlar rejasi.

7. Ishlab chiqarish xarajatlari va mahsulot sotish rejasi.

8. Moliya rejasi.

9. Korxona jamoasi ijtimoiy taraqqiyoti rejasi.

10. Atrof-muhitni muhofaza qilish va tabiiy manbalardan samarali foydalanish rejasi.

Mahsulot islilab chiqarish rejasi bo'limida ayrim turdagi mahsulotlar ishlab chiqarish bo'yicha topshiriqlar (qiymat va natural ko'rinishida) belgilanadi. Mahsulot sifati va raqobatbardoshligi ortishi shular jumlasidandir. Fan-texnika taraqqiyoti rejasi korxona rejasining asosiy qismi hisoblanadi. Uning bosh ahamiyati FTT jadvallashtirish, ishlab chiqarishga ilmiy izlanishlari joriy etish, yangi turdagi mahsulotlar ishlab chiqarish, ishlab chiqarish jarayonini kompleks mexanizatsiyalash hamda avtomatlashtirish va boshqalardan iborat. Ko'rsatkichlari yangi turdagi mahsulotlar ishlab chiqarish, mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish darajasi, xodimlar soni qisqarishi va hokazo. Ishlab chiqarish samaradorligi ortishi rejasi ko'rsatkichiga tovar mahsulotini o'sish darajasi, umumiy rentabellik, barcha manbalardan oqilona foydalanish va boshqalar kiradi. Kapital qurilish va kapital mablag'lar rejasining asosiy ko'rsatkichlari, asosiy fondlar va ishlab chiqarish quvvatini joriy etish, quvvat o'sishi barcha texnik-iqtisodiy tadbirlar hisobiga va hokazo. Moliya rejasida shaxsiy aylanma mablag'larga bo'lgan ehtiyoj, aylanma mablag'lar aylanishini jadallashtirish, fondlardan foydalanish va foyda topshiriqlari belgilanadi. Korxona rivojlantirish rejasining barcha bosqichlari bir-biri bilan uzviy bog'liqdir.