Quloq tomoq

20. Otoskleroz kasalligi kimlarda ko‘proq uchraydi?
A. Erkaklarda 40 yoshdan keyin.
B. Keksa odamlarda.
D. Ayollarda 20 yoshdan 40 yoshgacha.
E. Yoshlarda.
21. Infeksiyaning o‘rta va ichki quloqdan kalla suyagi 
ichiga o‘tish yo‘llari?
A. Gematogen, havo tomchi yo‘li orqali.
B. Kontaktli, gematogen.
D. Limfogen, gematogen.
E. To‘g‘ri javob yo‘q.
22. Miyaning qattiq qatlami va suyaklar orasidagi yiring 
yig‘ilishi qanday abssess deb ataladi?
A. Ekstradural.
B. Subdural.
D. Peridural.
E. Miya ichi.

---

68
III bob
BURUN  VA  UNING  YONDOSH 
BO‘SHLIQLARI  KASALLIKLARI
Burun anatomiyasi
Burun bo‘shlig‘i (cavum nasi) – nafas yo‘lining bosh-
lang‘ich qismi bo‘lib, oldinda noksimon teshik orqali havo 
ki  rib, orqa tomondan xoana orqali burun-hiqildoq yo‘li-
ga ochi ladi. Burun bo‘shlig‘i yuqoridan kalla bo‘shlig‘i, 
pastdan og‘iz bo‘shlig‘i, ikki yonboshdan ko‘z kosalari va 
yuqori jag‘ suyagi sinuslari bilan chegaralanib turadi. Tash-
qi burun suyak, tog‘ay va yumshoq to‘qimalardan tuzilgan. 
Uning yuqori qismi – burun ildizi, pastga yo‘nalgan qismi 
– qirrasi, ana shu qirraning oxiri – burun uchi deyiladi. 
Yon tomonlardagi bo‘rtib chiqqan qismi – burun qanotlari 
deb ataladi (24-rasm).
24-rasm. Tashqi burun tuzilishi.
1 – burun suyaklari; 2 – yuqori jag‘ning peshona o‘simtasi;
3 – burunning lateral tog‘ayi; 4 – burun qanotlarining katta
tog‘aylari; 5 – burun qanotlarining kichik tog‘aylari.
1
2
3
4
5

---

69
Burun bo‘shligi burun to‘sig‘i yordamida ikkiga bo‘lina-
di. Burun bo‘shlig‘ining ichki tomoni qon tomiri va bez-
larga boy bo‘lgan shilliq qavat bilan qoplangan. Shilliq 
qavatida  kiр      rikli  epiteliy  joylashgan.  Burun  bo‘shlig‘iga 
kirgan havo qon tomirlar ta’sirida isib, bezlar suyuqligidan 
namlanadi, kiр    riklar yordamida havo tarkibidagi changlar-
dan tozalanadi. Shilliq qavatining yuqori qismida hid biluv 
nervi oxirlari joylashgan.
Burun bo‘shlig‘ida 3 juft chig‘anoqlar joylashgan bo‘lib, 
ular 3 juft havo yo‘llarini hosil qiladi. Ular yuqorigi, o‘rta 
va pastki burun yo‘llari deb ataladi. Pastki chig‘anoq osti-
da ko‘z yosh-burun kanali teshigi bor. O‘rta burun yo‘liga 
maxsus teshiklar orqali burunning qo‘shimcha bo‘shliqlari 
ochiladi.