Quloq tomoq

Himoya funksiyasi. Hiqildoq va traxeya bir tomondan 
nafas yo‘llariga yot jismlarning tushishiga qarshilik qila-
digan to‘siq rolini, ikkinchi tomondan nafasga olinadigan 
havoni namlash, isitish, tozalashni ta’min laydigan a’zo 
59-rasm. Hiqildoq nafas olganda (a) va fonatsiya vaqtida (b).
1 – hiqildoq usti qopqog‘i; 2 – dahliz burmasi; 3 – tovush 
burmasi; 4 – cho‘michsimon burmasi; 5 – cho‘michsimon 
tog‘ay; 6 – traxeya teshigi.
6
5
3
2
4
1
a
b

---

148
vazifasini bajaradi. Himoya funksiyasi mexa nizmi hiqildoq 
shilliq pardasida uchta refleksogen zonalar borligi bilan 
bog‘liq.
Ovqat va boshqa zarrachalarning yoki biror kimiyoviy 
moddalarning shu refleksogen zonalar shilliq pardasiga 
ta’siri natijasida tovush yorig‘ining spazmi yuzaga keladi. 
Refleks nafas chiqarishga imkon beradigan muskullarga 
o‘tadi. Bunday hollarda reflektor yo‘tal paydo bo‘ladi, 
balg‘am tashlanadi va nafas olish tezlashadi. Hiqildoq yu-
tinishda murakkab harakat qiladi. U yuqoriga va orqadan 
oldinga, o‘ngga kirib, til ildizi bilan pastga tushiriladigan 
hiqildoq usti qopqog‘i bilan yopiladi, bunda hiqildoq usti 
qopqog‘ining uchi halqumning orqa devoriga tegib turadi. 
Ovqat moddalari hiqildoq qopqo g‘ining ikki tomonidan 
o‘tib, qizilo‘ngachning kengaygan kirish qismiga tushadi.
Traxeya va bronxlarning himoya funksiyasi ulardan 
havo bilan tashqaridan kirgan yot moddalarni chiqarib 
tash lashdan iborat. Bunga hiqildoq shilliq pardasining hil-
pillovchi epiteliysi va ularni ishlab chiqaradigan shilimshiq 
imkon beradi.