Quloq tomoq

orqasidagi abssessni 
yorish.

---

134
Regionar limfatik tugunlar kattalashadi.
Dekompensatsiyalangan surunkali tonzillitga quyidagi-
lar xos:
1. Yiliga ikki martadan ziyod tana harorati yuqori da-
rajagacha ko‘tarilishi bilan og‘ir kechadigan anginalar (la-
kunar, follikulyar). O‘tkaziladigan konservativ davo chora-
lari yaxshi natija bermaydi: anginalar yilning turli vaqtla-
rida  qay  tariladi.
2. Tez-tez qaytariladigan anginalar, ularning biridan 
keyin nefrit, revmokardit va boshqa asoratlar paydo bo‘la-
di.
3. Tanglay bezlari tekshirilganda ularning lakunalarida 
yiringli «probkalar» aniqlanadi. Bemor revmokardit bilan 
kasallangandir.
4. Anamnezida paratonzillyar abssess bilan asoratlangan 
angina mavjud.
Surunkali tonzillitning klinik kechishi turlicha bo‘lishi 
mumkin. Tashxis qo‘yishda bemor shikoyatlarini, anam-
nestik ma’lumotlar va tanglay bezlarini tekshirish natijala-
riga asos lanish kerak. Bemor tez-tez angina bilan og‘rish-
dan shikoyat qiladi. Angina tana haroratining ko‘tarilishi, 
tez toliqish, terlash, bosh og‘rishi, og‘izdan badbo‘y hid 
kelishi, yutin ganda og‘riq, balg‘amli yo‘tal bilan kechadi. 
Angina bilan bog‘liq yurak, bo‘g‘imlar, buyrak xastaliklari 
aniqlanadi. Su run  kali tonzillitning asoratlari (revmatizm, 
revmatoid po liartrit va boshqalar) ko‘p uchraydi. O‘tkir va 
surunkali glome rulonefrit va uning asoratlarining sababla-
ridan asosiysi bu surunkali tonzillitdir.
Davolash  usulini tanlash surunkali tonzillitning klinik 
shakli va dekompensatsiya turlariga bog‘liq holda amalga 
oshiriladi.
Konservativ davo kompensatsiyalangan surunkali ton-
zillitda qo‘llaniladi. Bu tanglay bezlarini sanatsiya qilish, 
organizmning himoya kuchlarini ko‘tarishdan iborat. Tan-
glay bezlarini sanatsiya qilish uchun ularning lakunalar-

---

135
56-rasm. Tanglay bodomcha bezlari lakunalarini yuvish.
ini  antiseptik  suyuqliklar  bilan  chayish  keng  qo‘llaniladi            
(56-rasm). Cha 
yilgandan keyin bezlarning yuzasi va 
lakunalar Lyugol eritmasi bilan artiladi. Shuningdek, 
fizioterapevtik davo choralari (tubus orqali ultrabinafsha 
nurlari bilan ta’sir etish, ultra tovush, lazeroterapiya, elek-
troforez) qo‘llash yaxshi natija beradi.
Jarrohlik davo – bu tonzillektomiya – ya’ni tanglay 
bez larini mahalliy infiltratsion og‘riqsizlantirish ostida 
ekstra kapsulyar olib tashlash. Ikki tomonlama tonzillek-
tomiya uchun zarur asbob-anjomlar 57-rasmda keltirilgan.
Operatsiya vaqtida bemor o‘tirgan holatda bo‘ladi, ta-
nasi va boshi steril choyshab bilan yopib qo‘yiladi. Tanglay 
bezlari olib tashlangandan keyin bemorning dahaniga muz 
xalta qo‘yib yonboshi bilan yotqiziladi. Har soatda muz 
xaltani 15–20 daqiqaga olib turiladi. Qon ketayotganini 
vaqtida aniqlash uchun hamshira bemor so‘lagini nazorat 
qilib turishi kerak. Operatsiyaga moneliklar bo‘lsa, tanglay 
bezlariga kriojarrohlik  ta’siri, krioultratovush yoki lazer 
bilan ta’sir etish usullari qo‘llaniladi.

---

136