Qosimov jahon adabiyoti

10

Shumerlar adabiyoti

Taxminan 5-6 ming yil muqaddam shumerliklar dunyo miqyo-^: sidagi toshqin to‘g‘risida yozishgan. Mixxatlar bular haqida, yana ilk kemani kim qurganligi haqida, toshqin haqida batafsil ma’lumot beradi. Shumerlar eposlar, dostonlar, qo‘shiqlar bitishgan. Ulardan namunalar saqlanib qolgan. Masalan, "Bilgamish" dostoni. Bu asar-larda olam va odamni Tangri yaratganligi haqida kuylanadi. Qizig‘i shundaki, "Injil"dagi hikoyalar "Bilgamish"dagi hikoyalar bilan ju-dayam o‘xshash. Olimlaning fikricha, “Injil"dagi ayrim hikoyalar shumer hikoyalari ta'sirida bitilgan. Bu ish mixxatlarni ko‘chirib oluvchilar tomonidan amalga oshirilgan bo‘lsa kerak, deb taxmin qilinadi. "Injil"da nomlari zikr etilgan Nuh, Muso, Yoqub haqidagi rivoyatlarning ilk namunalari aynan shumerlar adabiyotidan o‘sha mixxatlarga bitilgan rivoyatlardan topilgani bugungi o‘quvchini lol qoldiradi. Yana aytish joizki, asarga qiyosiy tipologik mezonlar bi-lan yondashilganda, dunyo xalqlarining ko‘pgina eposlarining ildiz-larini ham aynan "Bilgamish" dostonidan topish mumkin bo‘ladi. Chunonchi, Homerning "Iliada", "Odisseya", hindlarning "Maxob-xorat", "Ramayana” o‘zbek xalqining "Alpomish" va boshqa shu-ning kabi ko‘plab dostonlar ildizlari aynan "Bilgamish"ning tup-roqlaridan suv ichadi, desak mubolag‘a bo‘lmaydi.