Qoʻshma gap haqida ma'lumot. Bogʻlangan qoʻshma gap

Bu misollarning birinchisida Onaxonning, ikkinchisida yurtimizning soʻzlari, uchinchisida esa qattiq shamoldan birikmasi bogʻlangan qoʻshma gap qismlari uchun umumiy boʻlgan gap boʻlaklaridir.

Bunday qoʻshma gaplarda, xuddi biriktiruv bogʻlovchisi orqali bogʻlangan qoʻshma gaplardagiday, ikki qismdagi voqea bir vaqtda yoki ketma-ket yuzaga keladi, ~(i)b ravishdoshini tuslangan fe’lga almashtirish, va biriktiruv bogʻlovchisini qoʻllash mumkin boʻladi.

Bunday qoʻshma gaplarda, xuddi biriktiruv bogʻlovchisi orqali bogʻlangan qoʻshma gaplardagiday, ikki qismdagi voqea bir vaqtda yoki ketma-ket yuzaga keladi, ~(i)b ravishdoshini tuslangan fe’lga almashtirish, va biriktiruv bogʻlovchisini qoʻllash mumkin boʻladi.

Daraxt yaproqlari sargʻayib, ariqlarda xazon uyumlari oqib keldi. (S. Ahm.)	Daraxt yaproqlari sargʻaydi va ariqlarda xazon uyumlari oqib keldi.
Bahor yomgʻirining hidi kelib, iliq havo hamma narsaga jon kirgizmoqda. (S.Bab.)	Bahor yomgʻirining hidi kelmoqda va iliq havo hamma narsaga jon kirgizmoqda.
Shu payt eshik ochilib, hovliga harbiycha kiyingan bir yigit kirib keldi. (O.)	Shu payt eshik ochildi va hovliga harbiycha kiyingan bir yigit kirib keldi.

Qiyoslash uchun misollar:

Bunday qoʻshma gaplarning bogʻlangan qoʻshma gapga yaqinligini koʻrsatuvchi yana boshqa omillar ham bor. Ular quyidagilardan iborat:

• Bunday qoʻshma gaplarning bogʻlangan qoʻshma gapga yaqinligini koʻrsatuvchi yana boshqa omillar ham bor. Ular quyidagilardan iborat:
• 1) qismlarni zichroq bogʻlash uchun umumiy boʻlaklar ishtirok etadi: Salimboyvachchaning rangi oqarib, koʻzlari qoʻrquv dan bir lahzada jonlandi. (O.) Polvonning qoshi chimirilib, boʻyin tomirlari yoʻgʻonlashdi. (S. Ahm.)

Bu misollarda ajratib koʻrsatilgan aniqlovchilar har ikki qoʻshma gapning ham ikki qismi tarkibidagi egalarga qarashlidir;

• 2) holning koʻpgina turlari ham ikki qism uchun umumiy boʻlib keladi: Gʻira-shira yorugʻda uning kulrang yuzi qorayib, koʻzlari sirli yaltiradi. (As. M.)

Toshning zarbidan Odinaning boshi yorilib, oʻzi erga yiqildi. (S. A.)

Shu payt bak yorilib, benzin quyiga tomon oqa boshladi. (S. Ahm.)

Uchinchi kuni rayondan artistlar kelib, daryo boʻyida katta konqert qoʻyib berildi. (A. Q.)