Qoraqalpog’iston republikasi beruniy tumani 15-umumta’lim maktabining tarix fani o’qituvchisi

Yangi mavzu ma`ruza shaklida tushuntiriladi.
Angliya inqilob arafasida. XVI asr Angliya uchun muvaffaqiyatli yakunlandi. Dengizda yakka hukmronlikka erishildi. Chet ellar bilan savdo-sotiq ishlari tobora kengayib bordi. London tashqi savdoda monopol huquqni qo’lga kiritdi. Natijada bu shaharda baquvvat savdogarlar guruhi vujudga keldi. Ichki savdo ham rivojlandi. 1600-yilda Londonda dastlabki birja ochildi. Qishloq xo’jaligida ham bozor munosabatlarining qaror topishi tezlashdi. Bu omillarning barchasi katta mavqega ega bo’lgan o’rta tabaqaning shakllanishiga olib keldi. Ular, asosan, «isloh qilingan din»ga e’tiqod qilar edilar. O’rta tabaqa vakillari qirol hokimiyatini inkor etmagan. Aksincha, uning parlament bilan hisoblashishining tarafdori bo’lganlar. Burjuacha hayot tarzi-tejamkorlik, mehnatsevarlik va izlanuvchanlik jihatlari tobora chuqur ildiz otib bordi.
Inqilobning sabablari. Angliya qiroli mamlakat parlamenti va «isloh qilingan din» cherkoviga qarshi kurash boshladi. Buning oqibatida vujudga kelgan qarama-qarshilik inqilobning asosiy sababiga aylandi. Qirol Yakov I ning maqsadi parlament mavqeini yo’qqa chiqarsh va eski feodal tartiblarni saqlab qolish edi. Qirol mahsulot sifati yomonlashadi, degan bahona bilan yangi ixtirolar qo’llashni taqiqlab qo’ydi. Bu esa manufaktura ishlab chiqarishi rivojiga salbiy ta’sir ko’rsatdi. Hukmron tabaqa, davlat amaldorlari o’rtasida davlat xazinasini talon-taroj qilish kuchaydi. Qirol hatto ba’zi tovarlarni ishlab chiqarish va sotish uchun ruxsatnomani tadbirkor va savdogarlarga xohlagan narxda o’zi sotar edi. Oqibatda savdogarlar xarajatlarni qoplash uchun narx-navoni oshirishga majbur bo’lardilar. Yakov I ning tashqi siyosatidan ham burjuaziyaning noroziligi kuchayib bordi. Bunga bosh raqib Ispaniya bilan murosasozlik qilinayotganligi asosiy sabab bo’ldi. Karl I qirolligi davrida (1625-1649) ham vaziyat o’zgarmadi. U jamiyatda yuz berayotgan o’zgarishlarni tushunish va ularni qabul qilishni istamadi. Aksincha, Karl I Fransiya monarxi kabi chek­lanmagan huquqqa ega bo’lishga intildi.