Qon davlat pedagogika instituti jismoniy madaniyat fakulteti

Modulli eksperiment metodidan foydalanishda kuzatuvchi hayotda uchraydigan oddiy sharoitdan bir oz o’gargan muhitni yaratib tajriba o’tkazadi.

Masalan, mushak kuchini o’stirishdan sportga yangi kelganlar bilan ish olib borilib, ular haftada uch marta, alohida guruhlarga bo’linib, birinchi guruhi yotgan holatda shtangada mashq qilish, ikkinchi guruhi esa o’zining tanasi og’irligidan foydalanib, uchinchi guruhi faqat gantel ko’tarish bilan oldindan tuzilib, shug’illanish uchun tavsiya qilingan mashqlardan foydalanib ma’lum, belgilangan muddat davomida mashq qiladilar.

Har qaysi guruhning moduli alohida (shtanga, gavdasi og’irligi, gantel) bo’lib, bzjariladigan mashqlar faqat yelka kamari mushaklarining kuchini orttirishga yo’naltirilgan. Eksperimentdan natijalar taqqoslanib, samara bergan modul va uning mashqlari va foydalanilgan uslubiyotlarning effekti e’lon qilinadi va undan amaliyotda foydalanish tavsiya etiladi.

Labaratoriya eksperimentida shug’illanuvchilar kundalik hayotiy sharoitda, amaliyotda kam uchraydigan holatdagi tajribalarni yo’lga qo’yadi. Sun’iy ravishda eksperiment o’tkazish muhiti, sharoiti hayotda uchraydian holat yuzaga keltiriladi va o’rganilishi lozim bo’lgan muammoning tajribasi o’tkaziladi. Masalan, jismoniy tayyorgarligi teng ikki guruh olinib, ulardan birining mashguloti labaratoriyada, ikkinchisiniki esa oddiy tabiiy sharoitda olib boriladi.

Bu tajribaning qulayligi tajribaning labaratoriya sharoitida yangitdan takrorlay olish mumkin ekanligidadir. Uslubiyotning salbiy tomoni tajriba o’tkazuvchining tajribada aynan o’zining ishtiroki bo’lib, tadqiqotchining ob’ektiv bo’lmagan yakuniy hulosalarga ham olib kelishi mumkin.

5. Matematik hisoblash ilmiy tadqiqot uslubiyoti
Hozirgi kunda o’tkazilayotgan ilmiy-tadqiqotlarning natijalarining ishonchliligini aniqlash, ularni qiyoslash, tasdiqlash va boshqalarda fanlarning barchasida tadqiotlarning matematik hisoblsh uslubiyotlaridan keng foydalanilmoqda. Atrofimizni o’rab olgan voqea hodisalar, har qanday jarayonlarning ikki tomoni – sifat va miqdor tomoni mavjud. Ma’lumki, matematika voqealarning abstrakt shakldagi miqdor tomonini o’rganadi. Shuning uchun ham matematik uslubiyotlardan foydalanishdan voz kechish tadqiqotchini masalaning faqatgina bir tomonini – sifat tomoninigina o’rganshga, boshqacha aytganda, uni to’la o’rgana omaslikka mahkum etadi. Tadqiqotga bunday yarim yorti yondashish orqali o’rganiladigan, tadqiq etiladigan muammon aniqlash, maqsadni belgilash etapidagina yo’l qo’yilihi mumkin. Lekin tadqiqot jarayonini olib borishda hali aniqlanmagan, soni, sifati va boshqa barcha tomonlari, jumladan, miqdor tomonlarini ham tadqiq etish muammosi turadi.
“Fan matematikadan foydalanishga muyassar bo’lgandagina o’zining takomiliga yetadi”- degan edi Pol Lafarg.
Shunga ko’ra jismoniy madaniyat nazariyasining tadqiqotlarida keyingi yillarda matematika fanidan foydalanilmoqda, lekin hozirgi vaqtda asosan matematik statistika orqali yakuniy natijalar, xulosalar qilinmoqda va tasdiqlanmoqda.
Tadqiqot natijasida olingan materiallarda uning son va miqdor jihatlari mujassamlashtiriladi. Raqamlar ko’rstkichlarning aniqligi taadqiqotchiga matematik jihatdan to’g’ri va aniq fikrlar, mulohazalar qilishga, tadqiqot jarayoni bo’yicha taqqoslashlarda, umumlashtirishda aniq hulosalar chiqarishga yordam beradi.
Agarda suzuvchilar yoki basketbolchilarning eksperimental yoki nazorat guruhini yig’ib, ular bilan kuch talab qiladigan mashqlar bilan shug’illanish mashg’ulotlarning samaradorligi tadqiq qilinsa, shug’illanuvchilarning jinsi, yoshi, sport mahorati darajasiga qarab, nazariy fikrlarni amaldagi holati haqida aniq ma’lumotlar tayyorlash mumkin.
Etiboringiz uchun rahmat