Qo’llanma / "Iqtisodiy ta’limda o’qitish texnologiyasi" seriyasidan Samarqand

          
1-§. Davlatning funksiyalari
 
                                 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Davlatning funksiyalari quyidagilar kiradi: 
-
 
mulkchilik  huquqlarini  tafsirlash  va  himoya  qilish: 
transaksiya 
xarajatlari  nolga  teng  bo’lmagan  taqdirda  mulkchilik  huquqlarining 
taqsimlanishi resurslardan foydalanish samaradorligiga ta’sir ko’rsatadi; 
-
 
axborot  bilan  almashish  tarmoqlarini  barpo  etish: 
muvozanatli 
narx  bozor  ishtirokchilariga  past  xarajatli  va  kam  buzib  ko’rsatilgan  axborot 
bilan  almashish  imkonini  beruvchi  rivojlangan  axborot  infratuzilmasi 
bazasida shakllanadi; 
-
 
o’lchash va tortish standartlarini ishlab chiqish:
 davlatning ushbu 
yo’nalishdagi faoliyati almashinadigan tovarlar va xizmatlar sifatini o’lchash 
xarajatlarini pasaytirish imkonini beradi, yanada keng ma’noda esa universal 
chora-tadbirlar jumlasiga davlat tomonidan pul muomalasining tashkil etilishi 
ham  kiradi,  chunki  almashuvning  universal  tadbiri  –  pulning  eng  muhim 
funksiyalaridan biri; 
-
 
tovarlar  va  xizmatlar  bilan  jismoniy  almashish  tarmoqlari  va 
mexanizmlarini  barpo  etish:
  bozor  infratuzilmasi  nafaqat  axborot  bilan 
almashish 
tarmoqlarini, 
balki 
tovarlar 
va 
xizmatlarning 
jismoniy 
harakatlanishi  tarmoqlari  (transport  tarmoqlari,  savdolar  uchun  uyushgan 
maydonchalar va h.k.)ni ham o’z ichiga oladi; 
-
 
huquqni  muhofaza  qilish  faoliyati  va  nizolarda  «uchinchi»  tomon 
rolini  bajarish:
  shartnomalarni  bajarishda  kutilmagan  holatlarning  paydo 
bo’lishi  sharnoma  tomonlarining  ulardan  opportunistik  maqsadlarda 
foydalanishidan  kafolatlash  uchun  «uchinchi»  tomon  (sud)ning  aralashuvini 
talab qiladi; 
-
 
sof ijtimoiy farovonlikni yaratish
 «chiptasiz» muammosini keltirib 
chiqaradi, bu uni moliyalash uchun davlat tomonidan majburlov choralaridan 
foydalanishni talab qiladi (birinchi navbatda mudofaa, keyin sog’liqni saqlash 
va ta’lim singari ijtimoiy farovonlikni yaratish). 
  
 
 

---

 
115