· pedagogik psixologiya — kishiga ta’lim va tarbiya berishning psixologik qonuniyatlarini o‘rganishni o‘z predmeti deb biladi;
· yosh davr psixologiyasi — turli yoshdagi odamlarning tug‘ilgandan to umrining oxirigacha psixik rivojlanish jarayonini, shaxsning shakllanishi va o‘zaro munosabatlari qonuniyatlarini individning yoshiga mos tarzda o‘zgarishi tamoyillarini o‘rganadi;
Xorijiy tillarni o‘qitishning psixologik jihatlari, xorijiy tilni o‘rganishning psixologik prinsiplari, bilish jarayonlarining o‘ziga xosligi, insonda xorijiy tillardagi matni o‘qish. Axborot texnologiyalar asrida inson psixologiyasining rivoji.
Xorijiy tilni o’rganishning psixologik jihatlariga biz pedagogika bilan psixologiyaning o’zaro hamkorligi va aloqasini misol qila olamiz. Milliy dasturda e’tirof etilgan yangicha modeldagi shaxsni kamol toptirish, uning chuqur bilimlar sohibi bo’lib yetishishi, barkamolligini kafolatlovchi shart-sharoitlar orasida yangi pedagogik texnologiyalarini ta’lim va tarbiya jarayonlariga tadbiq etishda pedagogikaning o’z uslub va qoidalari yetarli bo’lmaydi. Shuning uchun ham psixologiya u bilan hamkorlikda yosh avlod ongining ta’lim olish davrlaridagi rivojlanish tendensiyalaridan tortib, toki yangicha o’qitish texnologiyalarini bola tomonidan o’zlashtirilishi va undagi aqliy hamda intellektual qobiliyatlarga nechog’lik ta’sir ko’rsatayotganligini o’rganish asosida ta’lim-tarbiya ishini tashkil etish psixologiyadagi metodlarni didaktik metodlar bilan uyg’unlashtirishni taqozo etadi.
B.G.Ananevning tadqiqot metodlari kllasifikatsiyasi, kuzatish metodai va uning turlari. Eksperiment metodi, so‘rov metodi va uning turlari, faoliyat mahsulini o‘rganish metodi, test metodi, sotsiometriya metodi, biografiya metodi.
Aniq izlanish predmetiga ega bo‘lgan har qanday fan o‘sha predmetining mohiyatini yoritish va materiallar to‘plash uchun maxsus usullar va vositalardan foydalanadi va ular fanning metodlari deb yuritiladi. Psixologiyaning ilmiy tekshirish metodlari xilma-xildir. SHu bilan birga, ularni klassifikatsiya qilish ham turlichadir. Biz mashhur psixolog B.G.Ananev tomonidan tavsiya qilingan metodlarni sanab o‘tishga harakat qilamiz. U tekshirish metodlarini to‘rt guruhga bo‘ladi:
Tadqiqot ishlarining birinchi – tashkiliy guruhi o‘z ichiga qiyoslash, longityut (uzluksiz), kompleks (ko‘pyoklama) deb atalgan turlarni oladi.
Tadqiqot metodlarining ikkinchi guruhi empirik metodlardan iborat bo‘lib, unga kuzatish, eksperiment, test, anketa, so‘rov, sotsiometriya, suhbat, intervyu, faoliyat jarayoni va uning mahsulini tahlil qilish, biografik kabilar kiradi.
Tadqiqot metodlarining uchinchi guruhiga statistik (miqdor) va psixologik (sifat) metodlari kirib, ular olingan natijalarni qayta ishlashga mo‘ljallangandir.
Ilmiy tadqiqot metodlarining to‘rtinchi – sharhlash guruhi genetik va donalash metodlaridan iboratdir.
Do'stlaringiz bilan baham: |