Qiziqchilar nutqini tahlil qilish. So'z ustalarining so'zlardan mahoratini yoritish



Download 3,07 Kb.
Sana08.04.2022
Hajmi3,07 Kb.
#537898
Bog'liq
Akbarova STILISTIKA.


Qiziqchilar nutqini tahlil qilish.So'z ustalarining so'zlardan mahoratini yoritish.
O'zbekning mashhur qiziqchisi Hojiboy Tojiboyev nutqidan:
Bahor ta'sir qipti diydi-yu-u. Ayniqsa yigitlarimiz o'zgarib-b, qo'lidan taroq tushmaydigan bo'pqoladi. Oynani oldiga o'tirvolib, sochini taro'-o'-o'radi, taro'-o'-o'radi. Buyag'dan orqaga qarab, orqadan oldinga qarab tarab qoladi. Mamnaqasiga ko'ndalangiga tarab qoladi. Prochoskani buzib, sochni orasidan minde-e-e qara-a-ab turib, basharani qara-a . Bunaqa xuni-i-i bashara bilan toq o'tib ketsam kerak.
Nutqiy parchada so'zlashuv uslubining o'ziga xos xususiyatlaridan biri, ya'ni qo'shimchalar qo'shilishi natijasida so'z asosining qisqarishi sodir bo'lgan:
Qilibdi-qipti.
Bo'lib qoladi-bo'pqoladi.
O'tirib olib - o'tivolib.
,,Taro'radi'' so'zi takror qo'llanib, epifora (takrorlanuvchi birliklarning gap oxirida qo'llanishi) ni yuzaga keltirilgan.
Fonostilistik vositalardan unlilarni cho'zish orqali ma'no kuchaytirilgan.
Taro-o'-o'radi, minde-e-e, qara-a-ab, xuni-i-i.
Ushbu nutqiy parchada ,,mana'' va ,,bunaqa'' olmoshlari birgalikda qo'llanib, ko'rsatish yanada kuchaytirilgan, ta'kidni bo'rttirgan.
Salbiy bo'yoqdor so'zlardan foydalangan.
,,Bashara''-bu so'z orqali nutq tasirchanligi oshirilgan.

O'zi be-e-emalol, yure-e-edi ke-e-eng qilib, sovuqqonli-i-i bilan ip yigiryapti. Gilam to'qish kerak. Haligi zo'rg'a yuradigan bola-cha qizib turgan pechkaga boryapti. Pechkani usheman dip. Bu ko'rib turibdi o'shani. Jonini achishmedi-de-e.


- Borma-a-a kuyasan. Ho-o-oy kuyasan. Borma-a-a kuyasan. Ana kuyde-e-eng.
Qarabam qo'ymedi:
- Qo'ling yopishib qoldimi. Shishnasa qimedi.
Bu nutqiy parchada unlilarni cho'zish orqali ma'no kuchaytirilgan.
Be-e-emalol, yure-e-edi,ke-e-eng, sovuqqonli-i-i.
Quyidagi so'zlarda unlilarni cho'zish orqali chaqirish, e'tiborni jalb qilish ko'zda tutilgan:
Borma-a-a, ho-o-oy,borma-a-a, kuyde-e-eng.
,,Hechnarsa'' so'zini ,,Shishnasa'' tarzida talaffuz qilish orqali grafon hodisasi, ya'ni so'zni buzib talaffuz qilish hodisasi ro'y bergan. Ushbu so'z nutqni kulgili tarda ifodalinishini ta'millagan

Qishlog'dachi ?


-Qiziz uydami?
-Nimeydi-i-i ?
-Man birga o'qiganman. Haliyam birga o'qiyapman. Mani bir gapim boridi.
-Mani qizimda gapin bomi....
-Ha gapim boridi.
-Saniya-a.....
-Ha, mani gapim boridi...
-Bo'ldi...Bo'ldi...vsyo...hozi, hozi chaqirib beraman. Mashitta turib turin. Ho'pmi. Ketib qomen faqat. Adashmadizmi mobodo-o. Bo'ldi. Hozi. Ketib qolish yo'g'a.
Shunda kiradi. Miltiqti olib.....
Ushbu nutq parchasida assimetrik ifodalar mavjud. Assimetrik ifoda- shakl va mazmun mos emasligi.
Nimeydi-i-i? Mani qizimda gaoin bomi-i-i? Saniya-a-a?
Ushbu gaplarda shaklan so'roq gap ishlatilgan, ohangiga ko'ra piching, ta'na ma'noda qo'llangan.
Download 3,07 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish