2.3 Qimmatli qog'ozlar tasnifi
Qimmatli qog'ozlar turli tasniflash asoslariga ko'ra alohida turlarga bo'linadi. Va bu tasnifni quyidagi asoslar bo'yicha qurish mumkin: — emitentlar;
Umuman olganda, emitentlarning uchta asosiy guruhini ajratish mumkin: davlat, xususiy sektor va xorijiy sub'ektlar. Masalan, davlat qimmatli qog‘ozlari markaziy davlat hokimiyati organlari, mahalliy davlat hokimiyati organlari tomonidan, agar ular uchun mustaqil javobgar bo‘lgan, nisbatan mustaqil alohida muassasalar (pochta, temir yo‘l xizmati va boshqalar), milliy-davlat va ma’muriy-hududiy tuzilmalar tomonidan, agar ular tomonidan chiqarilgan bo‘lmasa, chiqarilishi mumkin. O’zbekiston Respublikasining kafolatlangan hukumati. Xususiy sektor tomonidan chiqarilgan qimmatli qog'ozlar orasida sanoat firmalari, tijorat banklari, investitsiya banklari va boshqalarning qimmatli qog'ozlari mavjud.Jismoniy shaxslar tomonidan qonun hujjatlarida belgilangan tartibda muomalaga chiqarilgan ushbu qimmatli qog'ozlar faqat shu shaxslarning o'z mulki bilan kafolatlanadi. . Xalqaro qimmatli qog'ozlar valyuta bo'yicha ham bo'linadi,
2.4 Qimmatli qog’ozlar turlari
Amaldagi qonunchilikda qimmatli qog'ozlar davlat obligatsiyalari, obligatsiyalar, veksellar, cheklar, depozit va jamg'arma sertifikatlari, bank omonat daftarchalari, konosamentlar, aktsiyalar, xususiylashtirish tushuniladi. Ushbu ro'yxat to'liq emas, chunki qonun hujjatlarida belgilangan tartibda qimmatli qog'ozning xususiyatlariga mos keladigan boshqa hujjatlar qimmatli qog'ozlar deb tasniflanishi mumkin.
2.5 obligatsiya
Jahon fond bozorlaridagi savdoning muhim ob'ekti obligatsiyalardir. Ular korporatsiyalar odatda fond bozorlarida o'zlarining moliyaviy resurslarining asosiy qismini jalb qiladigan asosiy vosita va hukumatlar, turli davlat idoralari va munitsipalitetlar tomonidan mablag'larni jalb qilishning asosiy vositasidir.
Obligatsiya uning egasining obligatsiyani chiqargan shaxsdan unda nazarda tutilgan muddatda uning nominal qiymatini yoki boshqa mulkiy ekvivalentini olish huquqini tasdiqlovchi qimmatli qog'oz deb tan olinadi. Obligatsiya, agar qonun hujjatlariga zid bo'lmasa, uning egasining boshqa mulkiy huquqlarini nazarda tutishi mumkin. Obligatsiya kreditor bo'lgan uning egasi va qarzdor bo'lgan emitent o'rtasidagi ssuda munosabatlarini tasdiqlaydi. Emitent davlat yoki xususiy shaxslar, odatda aktsiyadorlik jamiyatlari bo'lishi mumkin. Davlat obligatsiyalarini chiqarish odatda davlat byudjeti taqchilligi sharoitida amalga oshiriladi va inflyatsiyani jilovlashga qaratilgan. Bundan tashqari, maqsadli obligatsiyalar deb ataladigan obligatsiyalarni chiqarish orqali tovarlarni taqsimlashning maxsus tizimini yaratish mumkin. Tijorat yuridik shaxslar tomonidan obligatsiyalar chiqarish ularga qo'shimcha mablag'larni jalb qilish va qarz kapitalini shakllantirish imkonini beradi. Obligatsiyalar ro'yxatdan o'tgan va taqdim etuvchi bo'lishi mumkin, garovli va garovsiz, erkin sotiladigan va muomalasi cheklangan, oddiy va konvertatsiya qilinadigan, ya'ni. aktsiyalarga ma'lum shartlarda almashtirilishi mumkin
An'anaga ko'ra, obligatsiyalar toifasining uchta asosiy turi mavjud: korporativ obligatsiyalar, davlat obligatsiyalari, munitsipal obligatsiyalar.
Do'stlaringiz bilan baham: |