Qishloq xo’jaligi va atrof-muhit

Viloyat	1980-85y.	1990y.
1999y.
O’zbekiston Respublikasi	59	58	55
Qoraqalpog’iston Respublikasi	46	44	41
Andijon	60	60	60
Buxoro	56	58	53
Jizzax	54	53	50
Qashqadaryo	46	54	51
Navoiy	56	59	52
Namangan	70	66	59
Samarqand	57	67	57
Surxondaryo	70	68	60
Sirdaryo	54	53	49
Toshkent	66	66	59
Farg’ona	65	66	56
Xorazm	76	54	54

• SUG’ORILADIGAN YERLAR SIFATINING O’ZGARISHI DINAMIKASI (100 BALLI SHKALA BO’YICHA BONITET BALLARI)

• www.arxiv.uz

Yerlarning degratsiya jarayonini 2 toifaga ajratiladi: birinchisi-iqlimning global isishi, relyefli sharoitlar (qiya pastliklar, yer suvlari tabiiy oqib chiqib ketishi yo’q bo’lgan chuqurliklar) aridlik va boshqalar kabi tabiat-iqlim omillari sababli; ikkinchisi-ekologik talablarni buzish orqali yer-suv resurslarini o’zlashtirish va foydalanish bilan bog’liq antropogen faoliyat natijasi hisoblanadi.

• Yerlarning degratsiya jarayonini 2 toifaga ajratiladi: birinchisi-iqlimning global isishi, relyefli sharoitlar (qiya pastliklar, yer suvlari tabiiy oqib chiqib ketishi yo’q bo’lgan chuqurliklar) aridlik va boshqalar kabi tabiat-iqlim omillari sababli; ikkinchisi-ekologik talablarni buzish orqali yer-suv resurslarini o’zlashtirish va foydalanish bilan bog’liq antropogen faoliyat natijasi hisoblanadi.
• Yerlar degratsiyasining xavfliligi uning odatda asta-sekin davom etishi, ko’zga ko’rinmasligidan iboratdir va vaqt o’tishi bilan hosildorlik pasayishi kuzatiladi, qo’shimcha organik va mineral o’g’itlar berish, ko’proq mehnat sarflash talabi yuzaga keladi. Yerdan foydalanishda yo’l qo’yilgan ekologik talablarni buzishlari ancha vaqtgacha o’zining salbiy ta’sirini ko’rsatadi.

• www.arxiv.uz

Qishloq xo’jaligida kimyoviy moddalardan foydalanish hajmi ancha kamaytirilishiga qaramay(oxirgi 10-12 yil davomida pestisidlar va mineral o’g’itlardan foydalanish 3-4 barobarga kamaydi), zaharli moddalar qoldiq miqdori bilan tuproqni ifloslanishi keskinligicha qolmoqda.

• Qishloq xo’jaligida kimyoviy moddalardan foydalanish hajmi ancha kamaytirilishiga qaramay(oxirgi 10-12 yil davomida pestisidlar va mineral o’g’itlardan foydalanish 3-4 barobarga kamaydi), zaharli moddalar qoldiq miqdori bilan tuproqni ifloslanishi keskinligicha qolmoqda.

• Yaylovlarning ozuqa hajmini hisobga olmay chorvani yaylovlarda boqish ularning degressiyasiga (ozuqa hajmini yo’qotishiga) olib keladi. Masalan, 1994-2004 yillar davomida yaylovlar degressiyasi Qoraqalpog’iston Respublikasi bo’yicha-1566,3 ming gektarni, Navoiyda-4093,6 ming gektarni, Buxoro viloyatida-1019,0 ming gektar, Samarqand viloyatida- 117,3 ming gektar, Surxondaryoda-205,7 ming gektar maydonni tashkil etdi.

• www.arxiv.uz

Viloyat	1999	2000	2001	2002	2003
O’zbekiston Respublikasi	1,800	1,930	1,500	1,333	1,095
Qoraqalpog’iston Respublikasi	3,620	4,350	3,500	2,009	1,993
Andijon	1,560