Qishloq va suv xo’jaligi vazirligi

Ranglar korrelyatsiya koeffitsiyenti

Juft bog’lanish zichligini baholash meyori sifatida ingliz psixatri CH.Spirmen tomonidan

taklif etilgan ranglar korrelyatsiya koeffitsiyentidan ham foydalanish mumkin. Ranglar - b u
sarflangan qatorda to’plam birliklari uchun berilgan tartib raqamlari. Agar x va u belgilar uchun ranglarni
i x P
,
i y P
orqali belgilasak, ularning korrelyatsiya koeffitsiyenti (10.6) formulaga binoan quyidagi ko’rinishga ega:










 n i P
i y P
n i x P
i x P
n i P
i y P
x
P
i x P
y P
x P
r
—
—
1
2
)
( 1
2
)
( 1
)
)( (
(8.8)
Bu yerda natural sonlar qatorining o’rtacha ranglari. (8.9)
Bu yerda i
i У X
i P Р
d


n - qator ranglar soni.
Bu ifoda Spirmen ranglar korrelyatsiya koeffitsiyenti deb ataladi.
Bu ko’rsatkichni afzallik jihati shundan iboratki, son bilan ifodalab bo’lmaydigan belgilar uchun ham saflangan qatorlar tuzish mumkin.

2. Guruhlangan ma’lumotlar asosida to’g’ri chiziqli regressiya tenglamasini aniqlash

Hisoblash ishlarining hajmini kamaytirish maqsadida to’plam birliklari omil (x) va
natijaviy (u) belgilar bo’yicha kombinatsion shaklda guruhlanadi va natijada korrelyatsion jadval

hosil qilinadi. So’ngra uning ma’lumotlari asosida regressiya tenglamasining parametrlari aniqlanadi.

Demak,

Gruppalangan ma’lumotlar bo’yicha regressiya tenglamasi parametrlarini hisoblash ularning aniqlik darajasini pasaytiradi, chunki bunda belgi qiymatlari
uchun taqriban oraliqlar o’rtachasi olinadi. g’o’za mineral o’g’itlar bilan oziqlantirilmaganda xo’jaliklarda o’rtacha hosildorlik 21,644 tsg’ga bo’lishi mumkin edi. Har gektar g’o’zaga berilgan qo’shimcha o’g’it hosildorlikni o’rtacha 1.5 tsga oshiradi.
1. Omillar o’rtasidagi teskari korrelyatsion bog’lanishni giperbola ko’rinishida ifodalash mumkin: