Qishloq va suv xo’jaligi vazirligi

Qon zardobidagi anorganik fosfor miqdorini aniqlash. 
Fosfor fizialogik faol elementlardan biri hisoblanib, hayvon organizmi yashashi uchun 
zarurdir. Fosforning 85% suyaklarda saqlanadi va kalsiy bilan birgalikda suyaklarning xususiyati va 
vazifasini amalga oshirilishini taminlaydi. Bundan tashqari fosfor muskullar (8-9%) asab to’qimasi 
(0,7%), va qon (0,2%) tarkibiga kiradi: qonning fosfat buferi, kislota ishqor muvozanatini 
saqlashda, fermentativ jarayonlarni boshqaradigan fermentlar faolligini ta’minlashda, organizmda 
energiyani tashuvchi moddalar (ADF, ATF, fosfogen) tarkibiga kirib, organizmda moddalar 
almashinishi jarayonlarini me’yorida saqlaydi. 
Organizmdagi umumiy fosfor tarkibiga anorganik fosfor (fosfor kislotasi tuzlari) va organik 
fosfor 
(fosfolipidlar, 
fosfatlar, 
lipidli 
fosfor; 
fosfor 
nukleoproteidlar, 
fosfoproteidlar, 
adenozindifosfor va adenozintrifosfor kislotalari, geksofosfatlar, triozofosfatlar) kiradi. Klinik 
ahamiyatga ega bo’lgan anorganik fosfor saqlanadi.
Fosfor hayvon organizmiga asosan ingichka ichaklardan so’riladi, ingichka ichaklarda 
fosforning so’rilishini u yerdagi ishqoriy muhit ta’minlaydi. Ichak ichidagi moddalarda kalsiy va 
magniy ko’p bo’lsa, vitamin D yetishmasa fosforning so’rilishi yomonlashadi. Fosfor organizmdan 
asosan siydik orqali, kam miqdorda tezak orqali, sut beradigan sigirlarda sut orqali chiqariladi.
Hayvon organizmida fosforning almashinishini qalqonsimon, qalqonsimonoldi bezlari, D 
vitamini va buyraklar boshqaradi. Qon zardobidagi anorganik fosfor V.F.Korom
ы
slov va 
L.A.Kudryavseva takomillashtirgan Ammon va Ginsburg usulida (askorbin kislotasi yordamida) 
aniqlanadi.
Qon zardobi olingan zahoti anorganik fosforni aniqlash zarur. Chunki qon zardobi 
saqlanganda organik fosfor birikmalari parchalanib, anorganik fosfor miqdori ko’payadi.
Kasalliklar paytida yoki noto’g’ri oziqlantirilganda qon zardobidagi anorganik fosforning 
miqdori o’zgaradi. Anorganik fosfor miqdorining kamayishiga gipofosfatemiya deyiladi va bu raxit, 
osteodistrofiya, D gipovitaminozi, giperparatireoz, atrofik rinit kasalliklarida bo’lishi mumkin. 
Anorganik fosfor mifdorining ko’payishiga giperfosfatemiya deyiladi va bu muskullar zo’riqganda, 
gipoparatireoz, D gipervitamiozi, nefrit, piyelonefrit, nefroz, leykoz kasalliklarida, suyak singanda; 
jigar atrofiyasida, natriy xlorid bilan zaharlanganda kuzatiladi.