Qishloq va suv xo’jaligi vazirligi

 
Nazorat savollari: 
1.Defikasiya akti nima?
2.Tezak chiqarish pozasi qanday bo’ladi?
3. Tezak chiqarish chastotasi? 
4.Tezak chiqarishning davomiyligi? 
5.Tezak chiqarishdagi patologik o’zgarishlar? 
6.Tezak miqdori? 
7.Tezakning konsistensiyasi? 

---

100
8.Tezakning shakli, rangi va xidi? 
9.Tezakda bo’ladigan hazm bo’lmagan oziqa qoldiqlari? 
 
 
 
13-Ma’ruza. SIYDIK AJRATISh TIZIMI VA TANOSIL A’ZOLARNI TEKShIRISh.
 
Reja: 
1. 
Tizimning anatomo-fiziologik xususiyatlari, tekshirish tartibi va usullari, 
ahamiyati. Siydik hosil bo’lishi. 
2. 
Siydik chiqarishni va buyrakni tekshirish. 
3. 
Siydik oquvchi kanalchalar va qovuqni, siydik chiqarish kanalini 
tekshirish; olingan ma’lumotlarni diagnostik ahamiyati. 
4. 
Kateterizasiya. Ayirish tizimi kasalliklari sindromatikasi. 
 
Adabiyotlar: 
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7.
 
Tayanch iboralar: 
buyraklar, siydik pufagi, siydik chiqarish kanali, siydik, birlamchi siydik, 
reabsorbsiya,
 
oliguriya, poliuriya, dizuriya, ishuriya, stranguriya, enurezis, nikturiya, anuriya, siydik 
chiqarish pozasi, siydik chiqarish soni, siydik chiqarish davomiyligi, siydik chiqarishda patologik 
o’zgarishlar bor-yo’qligi, jinsiy a’zo va boshqalar.
 
Tizimning qisqacha anatomo-fiziologik ko’rsatgichlari.
Siydik ajratish tizimi va tanosil 
organlariga - siydik ajratish organlariga: - buyraklar, siydik oquvchi yo’l (siydik pufagi) qovuq,
uretra, siydik tanosil organi erkak hayvonlarda jinsiy a’zo, urg’ochilarda qin kiradi.
 
Bu ikki tizim anatomo - fiziologik tomondan bir - biriga bog’liq.
Tirik organizmda doimo uzluksiz ravishda modda almashinish jarayoni kechib turadi. Ana 
shu xayotiy jarayonda organizm uchun keraksiz bo’lgan moddalar almashinuvining oxirgi 
mahsulotlari hosil bo’ladi. Bularga oqsillar parchalanishidan hosil bo’ladigan mochevina, NH
3
- 
ammiak, karbonat kislotasi, siydik kislota, indikan, sulfat va boshqa har - xil tuzlar kiradi. Bu 
chiqindi maxsulotlar organizmdan chiqarilmasa, organizmni zaharlay boshlaydi. Shuning uchun 
ham modda almashinishining oxirgi maxsulotlari siydik orqali to’xtovsiz chiqib turishi kerak. 
Bundan tashqari organimga tushgan zaharlar, mikrob tanachalari, oziqa buyoqlari, dorilar va 
boshqalar organimdan siydik orqali chiqariladi. 
Demak, organizmda siydik ajratilmasa ana shu zaharlar ta’sirida organizmning kimyoviy 
jarayoni buzilishiga olib keladi.