Qirqimlar va kesimlar O`z dst 305-97

Qirqimlar va kesimlar O`z DSt 2.305-97.

Qirqim shartli tasvir bo‘lib, unda buyimning tekislik bilan kesilgan joyi va tekislik orqasida joylashgan, lekin kuzatuvchiga ko‘rinadigan qismlar ko‘rsatiladi, Kesuvchi tekisliklarning fazoviy vaziyati chizmada kesim chizig‘i yoki iz deb ataladigan chiziqlar bilan ko‘rsatilishi zarur .

Kesuvchi tekislikning gorizontal proyeksiyalar tekisligiga nisbatan joylashishiga qarab qirqimlar uch xil: vertikal, gorizontal va qiya bo‘ladi. Vertikal qir qim frontal va profil qirqimlarni o‘z ichiga oladi.

Kesimlar

Kesim-O‘DSt 2.305-97 ga muvofiq buyumning bitta yoki bir necha tekislik bilan fikran kesib hosil qilin gan tasvir. Kesimda faqat kesuvchi tekislikda hosil bo‘lgan tasvir ko‘rsatiladi.

Chizmada kesimlarning joylashishi.

Chizmada kesimlar strelka yo‘nalishiga muvofiq ravishda joylashtiriladi. Kesimlar-chetga chiqarilgan‖,-ustiga qo‘ – yilgan, yoki-qirqim orasida joylashtirilgan bo‘lishi mumkin.

Kesimlarning belgilanishi

Umumiy holda kesuvchi tekislikni holati chizmada kesim chizig‘i bilan ko‘rsatiladi. Buning uchun orasi ochilgan boshlanishiga va oxiriga kuzatuvchining nigohi ko‘rsatilgan strelka qo‘yilgan shtrix chiziq qo‘llaniladi.

Kesimlarning belgilanishi

Oddiiy va murakkab qirqim

• Qirqimlarning turidan qat’iy nazar ular oddiy va murakkab bo‘lishlari mumkin, bu kesuvchi tekislik ning soniga bog‘liq. Agar buyimning ichki tuzulishi bitta tekis lik bilan kesib ko‘rsatilgan bo‘lsa qirqim oddiy bo‘ladi.
• Agar bitta qirqimni hosil qilishda ikkita, uchta va hokazo tekisliklardan foydalanilsa, qirqim murakkab bo‘ladi.

frontal qirqim profil qirqim

frontal qirqim profil qirqim

gorizontal va qiya qirqim

Pog’onali va siniq qirqimlar

Murakkab qirqimlar o‘z navbatida pog‘onali va siniq qirqimlarga bo‘linadi. Pog‘onali qirqimlarda kesuvchi tekisliklar bir-biriga parallel bo‘ladi,siniq qirqimlarda esa kesuvchi tekisliklar o‘zaro kesishadi.

Agarda kesuvchi tekisliklar o`zaro parallel bo‘lsa ‘’pog’onali’’deb yuritiladi;

Agarda kesuvchi tekisliklar o`zaro kesishuvchi bo‘lsa ,’’siniq ‘’qirqim deb yuritiladi.

Pog‘onali va siniq qirqim

Qirqimlarning belgilanishi

Pog’onasimon A_A qirqim

Pog’onasimon Б_Б qirqim

Bo’ylama va ko’ndalang qirqim

• Ba‘zi qirqimlar bo‘ylama qirqim yoki ko‘ndalang qirqim deb yurutiladi. Bo‘ylama qirqim xosil qilish uchun tekislik buyum uzunligi yoki balandligi bo‘yicha yo‘nalgan bo’lishi kerak
• Agar kesuvchi tekislik buyum uzunligiga yoki balandligiga perpendikulyalar bo‘lib yo‘nalsa ko‘ndalang qirqim hosil bo‘ladi. Qirqimlarni chizishda uzuq shtrih chiziq ishlatiladi, u kesuvchi tekislikning tegishli proyeksiyalar tekisligidagi izini bildiradi masalan, kesuvchi gorizontal proyeksiyalar tekisligiga parallel bo‘lsa uzuq shitrix chiziq bu tekislikning frontal izini ifoda qiladi. Shtrix chiziqlar kesim boshida va oxirida ko‘rsatiladi. Lekin murakkab qirqimlarda bukilish joylarida ham ko‘rsatish zarur.

Qirqimlarning tasvirlanishi va belgilanishi