Qirqib ishlashning fizikaviy asoslari

Ma’ruza: Qirqib ishlashning fizikaviy asoslari


Reja:
13.1. Qirindining ajralishi va turlari.
13.2. Qirqilayotgan qatlamning plastic deformatsiyasi.
13.3. Qirqish haroratini o’lchash usullari.
13.4. Keskich yeyilishi va unga ta’sir qiluvchi omillar.

Tayanch iboralar: Qirindi, uvok, butun, sinik, elastik deformatsiya, plastik deformatsiya, asosiy metallni parchalanishi, o’sma, issiqlik balansi, asbobni qizishi, qirindi qizishi, zagatovkani qizishi, strukturani o’zgarishi, qirindini chukishi, yuza qattiqligi, keskichni yeyilishi, abraziv yeyilish, termik yeyilish, keskich turg’unligi, moylovchi suyuqliq, sovutkich suyuqlik,emulsiya, moylar, suyuqlikni berish usullari, qesqich materiallar, mineralokeramika, qattiq qotishma, tez kesar po’lat, olmos, abraziv materiallar.

13.1. Qirindining ajralishi va turlari.

Metallarni kesish asboblari bilan kesishda asbobga kuyilgan kuch ta’sirida, metall avval elastik so’ng plastik deformatsiyalanadi, natijada asbobga kuyilgan kuch miqdori metallni mustahkamligidan ortik bo’lganda asosiy metalldan metall zarrachalari, bo’laklari ajralishi sodir bo’ladi va qirindi elementi hosil bo’ladi.


a) tutash qirindi b) siniq kirkindi
v) uvok kirkindi

Qirindini harakteri ishlanayotgan metallning hossasiga, kesuvchi asbob materiali va geometriyasiga, kesish sharoiti va kesish rejimiga bog’liq.

13.1-rasm. Qirindi hosil bo’lishi jarayoni.

Kesish natijasida hosil bo’lgan qirindi kesilayotgan material turiga qarab uch xil bo’ladi:

1. 
   Tutash qirindi. Bunday qirindilar plastik metallarni ishlashda uzun lenta shaklida hosil bo’ladi. Bu qirindilarni elementlari bir-biridan ajralmagan.
   
2. 
   Sinik qirindi. Bu qirindilar uncha kayishkok bo’lmagan metallarni oldingi burchagi kichik keskichlar bilan kichik tezlikda, qalin qirindi olib ishlashda hosil bo’ladi.
   
3. 
   Uvoq qirindi. Bu qirindi mo’rt metallarni qirqishda hosil bo’ladi.