Qirg’iziston respublikasi

QIRG’IZISTON RESPUBLIKASI.

REJA:

• Qirg’iziston davlatining vujudaga kelishi tarixi.
• Qirg’iziston Respublikasining iqtisodiyoti..
• O’zbekiston va Qirg’iziston o’rtasidagi munosabatlar.

Qirg’iziston suveren,unitar demokratik respublika. Amaldagi konstitutsiya 1993-yilninig 5-mayida qabul qilingan. Kosititutsiyaga 1996,1998,2001 va 2003 yillarda o’zgartirishlar kiritilgan. Mamlakat sovet ittifoqidan 1991-yil 30-avgustda ajralib mustaqilligini qabul qilgan. Rasmiy tili rus va qirg’iz tili. Yer maydoni 198,500 km kv.Hududning 90 %dan ko’prog’I tog’lar egallaydi, adirlik va tog’ oraliqlari 10 % ni tashkil qiladi. Pul birligi so’m (KGS). Telefon prefeksi +996.
Mamlakatda 80 dan ortiq millat va elat vakillari istiqomat qilishadi. Yashaydiganlarning 14,65 % zi o’zbeklarni tashkil qiladi.Mamlakat aholisi 2018-yil oxirlari bo’ycha 6 327 481 kishini tashkil etadi. Erkaklar soni 3 121 047 (49.3%). Ayollar soni esa 3 206 434 kishini tashkil etadi (50.7%). Mamlakat YAIM hajmi 2017-yil oxiri boycha 23.104 mlrd ni tashkil qilgan.
Eng birinchi president 2005-yilda Kurmanbek Boqiyev bo’lgan. Oxirgi marta prezidentlikka saylov 2017-yil 15-noyabrda bo’lib o’tdi. Yangi president etib Soronboy Jenbekov saylandi. Bundan oldin 1-dekabr 2011-yildan 24-noyabr 2017-yilgacha Almazbek Atambayev president edi. Qirg’iziston respublikasi prezidentiga nomzod 35 yoshdan katta 70 yoshdan o’tmagan bo’lishi kerak va kamida respublikada 15 yil yashagan bo’lishi lozim.
Almazbek Atambayev
Soronboy Jenbekov
QIRG’IZISTONNING EXSPORTI (2018-YIL)
QIRG’IZISTONNING IMPORTI (2018-YIL)
2018-YIL YAKUNLARI BO’YCHA O’SISH KUZATILGAN.
Qirg’iziston mamlakati agrar industrial davlatdir. Yalpi milliy mahsulotda Sanoat 20,5 %, Qishloq xo’jaligi 38,4 %, Xizmat ko’rsatish tarmog’i 12 %, Savdo 10,1 % ni tashkil etadi.
Sanoatning yetakchi tarmoqlari mashinasozlik, rangli metallurgiya, neftni qayta ishlash sanoati yaxshi rivojlangan. Ko’mir gaz va neft qazib olinadi. Qurulish meteriallar (sement, shifer devor panellari) ishlab chiqariladi. Ularda yana Norin daryosida To’qtag’ul, uchqo’rg’on, To’shko’mir GES lari bor. Yiliga 12,9 mlrd kvt-soat elektr energiyasi hosil qilinadi.
Qishloq xo’jaligi uchun yaroqli yerlar maydoni 10,1 mln gektarni tashkil etadi. Hududning 50,9 % zi. Qishloq xo’jaligining yetakchi tarmog’I- chorvachilik hisoblanadi. YAIM ning 55% zi.
Dehqonchilikning asosiy tarmog’I paxata, tamaki, efir moyli ekinlar yetishtirish. Mevachilik qand lavlagi, poliz ekinlari ekiladi.
Transportning asosiy turi avtomobil transportidir. Avtomobil yo’llarining umumiy uzunligi 28ming kmdir (2014 malumoti). Tabiiy resurslari xilma xilligi ko’mirga boy ayniqsa simob, polimetall oltin kabi konlarga boydir.
Samalyotsozlikda esa ishlab chiqarmaydi. ITEK EYR, ALTIN EYR, KIRGIZISTAI ABA JODDORU milliy aviatsya kompanyalari dunyoning bir qancha davlatlarga uchadi.
Ekspertga oltin,paxta tolasi, elektr energiyasi, tamaki, metal jihozlar va boshqalarni chiqaradi.
Chetdan esa sanoat jihozlari va buyumlari, keng istemol mollari oladi.
Tashqi savdoda esa RASSIYA O’ZBEKISTON, XITOY, AQSH bilan hamkorlik qiladi.;
O’zbekiston mustaqillika erishgandan so’ng 1993-yilda ikkala davlat o’rtasida diplomatic do’stona aloqalar o’rnatildi. 1992-yilning iyul oyidan toshkentda QIRG’IZISTON elchixonasi ochildi. Bunga javoban esa 1998-yilning oktyabr oyidan boshlab esa Bishkekda O’zbekiston elchhixonasi faoliyati yo’lga qo’yildi. Ikkala davlat o’rtasida 1996-yil 24-dekabrda imzolangan “Abadiy do’stlik to’g’risida” gi shartnoma davlatlar o’rtasidagi munosabatlarning shartnomaviy huquqiy asosi hisoblanadi. 2000-yilda O’zbekistonni birinchi prezidenti I.Karimov Qirg’izistonga tashrif buyurdilar. Ushbu tashrifgacha ikki davlat o’rtasida ko’pgina shartnomalar imzolandi. 1994-yil 16-yanvarda imzolangan Madaniy, Sog’liqni saqlash , fan, ta’lim, turizm va sport bo’ycha hamkorlikni chuqurlashtirish tog’risidagi hukumatlar aro bitim, 1996-yil 24-dekabrda imzolangan Madaniiy hamkorlik to’g’risidagi muassasalararo bitmga muvofiq amalga oshirildi.

O’zbekiston respublikasi perzidenti Shavkat Mirziyoyev taklifiga binoan Qirg’iziston respublikasi prezidenti Sooranbay Jeenbekov 2017-yil 13-dekabr kuni O’zbekistonga tashrif buyurdi.

Uchrashuvning dastlabki joyi Mustaqillik maydoniga bo’di. Undan so’ng esa mustaqilligimiz asoschisi, buyuk davlat va siyosat arbobi,O’zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti Islom Karimov haykali poyiga gyl qo’yib, uning xotirasiga hurmat bajo keltirdi. Tadbir Ko’ksaroy qarorgohida davom etdi.

• Uchrashuvning dastlabki joyi Mustaqillik maydoniga bo’di. Undan so’ng esa mustaqilligimiz asoschisi, buyuk davlat va siyosat arbobi,O’zbekiston Respublikasining Birinchi Prezidenti Islom Karimov haykali poyiga gyl qo’yib, uning xotirasiga hurmat bajo keltirdi. Tadbir Ko’ksaroy qarorgohida davom etdi.