Qazib olingan ko‘mir, qum, to‘kilgan tuproq

5- rasm. Ko‘mir shaxtasining qirqimi:

1, 2, 12 - vertikal stvollar; 3, 4, 5, 10, 11 - gorizontal kon lahimlari; 6, 7, 8, 9 - qiya kon lahimlari; 13 - nasos kamerasi; 14 - qazish ishlari olib borilayotgan kavjoy.


Kon-geologik omillarga kon lahimining o‘tish usuliga ta’sir etuvchi tog‘ jinslarining mahkamligi, ko‘mir yotqizig‘ining yoki ruda ta’nasining qalinligi, foydali qazilma yotqizig‘ining yotish burchagi, gazdorligi, suvdorligi, kon bosimining urishi yoki otilib chiqishi kiradi.

Bu ko‘rsatkichkar ichida, asosan, kon-geologik sharoitlarga katta ta’sir etuvchi tog‘ jinsining mahkamligidir.

Mahkamlikka qarab kon lahimini qanday o‘tish texnologiyasi orasidagi chegara kombaynlar yordamida yoki burg‘ilash-port- latish usuli bilan aniqlanadi.

Kon lahimlari ko‘ndalang kesimi yuzasi, o‘tilishi lozim bo‘lgan masofasi, xizmat qilish muddati, kon lahimini qazib o‘tish chuqurligi, yotish burchagi, kon massasini tashish transporti va ish- lab chiqarish jarayonlarga qarab tanlanadi.

Hozirgi kunda eng ko‘p tarqalgan usullardan biri bu burg‘ilash portlatish usuli. Bu usuli yordamida ruda konlarida 100 %, ko‘mir konlarida 65 % gacha kon lahimlari o‘tiladi.


20