Qaytar va qaytmas reaktsiyalar

 CH₄ + 2O₂ = CO₂ + 2H₂O + Q
Mg + 2HCl = MgCl₂ + H₂
AgNO₃ + NaCl = AgCl + NaNO₃
NaOH + HNO₃ = NaNO₃ + H₂O
Bir vaqtning o’zida ikki qarama-qarshi yo’nalishda boradigan reaksiyalar qaytar reaksiyalar deyiladi. Misol:
N₂ + 3H₂ « 2NH₃
Reaksiya boshlangan paytda to’g’ri reaksiyaning tezligi katta, teskari reaksiyaning tezligi kichik bo’ladi. Vaqt o’tishi bilan to’g’ri reaksiyaning tezligi kamayib teskari reaksiyaning tezligi ortib boradi. Ma’lum vaqtdan so’ng har ikkala reaksiya tezliklari tezlashadi.
aA + bB « cC + dD
reaksiya uchun tezlikning o’zgarishi grafigi
V₁=k₁[A]^a_*[B]^b V₂=k₂[C]^c_*[D]^d  V₁=V₂
[C]^c_*[D]^d
K=-----------
[A]^a_*[B]^b  
To’g’ri va teskari reaksiyalar tezliklari tenglashgan holat kimyoviy muvozanat deyiladi. Moddalarning muvozanat vaqtidagi kontsentrasiyalari muvozanat kontsentrasiyasi deyiladi. Yuqoridagi ammiak hosil bo’lishi reaksiyasi uchun to’g’ri va teskari reaktsiyalar
 N₂ + H₂ « 2NH₃
V1=k₁[N₂]¹_*[H₂]³; V₂=k₂[NH₃]² K=k₁/k₂
[NH₃]²
K= --------------
[N₂]¹_*[H₂]
K - muvozanat konstantasi.
Muvozanat holatida reaksiya mahsulotlari kontsentrasiyalari ko’paytmasining dastlabki moddalar kontsentratsiyalari ko’paytmasiga nisbati doimiy son bo’lib, muvozanat konstantasi deyiladi.
Muvozanat konstantasi moddalarning tabiatiga, haroratga bog’liq bo’lib, kontsentratsiyaga, bosimga va katalizatorga bo’liq emas.
Geterogen reaksiyalarda qattiq moddalar kontsentrasiyasi muvozanat konstantasi ifodasiga kirmaydi.