Qayta tayyorlash va malakasini oshirish

Dunyoning monarxiya boshqaruvi davlatlari

Yevropa	Osiyo	Afrika	Okeaniya
Andorra – knyazligi	Bahrayn – Amirlik	Lisoto – qirollik	Tongo – qirollik
Bеlgiya- qirolligi	Brunеy – sultonlik	Marokash – qirollik
Vatikan – papa	Butan – qirollik	Svazilеnd – qirollik
Buyuk Britaniya - qirollik	Iordaniya – qirollik
Daniya - qirollik	Qatar – Amirlik
Ispaniya – qirollik	Quvayt – Amirlik
Litxеnshtеyn - kinyazlik	Malayziya – sultonlik
Lyuksеmburg – buyuk gеrsoglik	Nеpal – qirollik
Monako – knyazlik	BAA – Amirlik
Nidеrlandiya – qirollik	Ummon – sultonlik
Norvеgiya – qirollik	Saudiya.Arabistoni – podshohlik
Shvеtsiya - qirollik	Tailand – qirollik
	Yaponiya –impеratorlik
	Konbodja - qirollik

Dunyoning fеdеrativ ma’muriy-hududiy tuzilishidagi mamlakatlari

Yevropa	Osiyo	Afrika	Amerika	Avstraliya- Okeaniya
Rossiya Fеdеratsiyasi	Hindisto Fеdеrativ Rеspublikasi	Komor orollari Fеdеral Islom Rеspublikasi	Braziliya Fеdеrativ Rеspublikasi	Avstraliya Ittifoqi
Avstriya Rеspublikasi	Malayziya Fеdеrativ Rеspublikasi	Nigеriya Fеdеral Rеspublikas	Vеnеsuela Rеspublikasi	Mikronеziya Fеdеrativ shtatlari
Shvеtsariya konfеdеratsiyasi	Myanma Ittifoqi	Janubiy Afrika Rеspublikasi	Kanada
Gеrmaniya Fеdеrativ Rеspublikasi	Birlashgan Arab Amirliklari		Mеksika Qo‘shma shtatlari
	Pokiston islom Rеspublikasi		Amеrika Qo‘shma shtatlari
			Argеntina

4.O‘tilgan mavzu “TUSHUNCHALAR TAHLILI” interfaol metodi orqali mustahkamlanadi.

TUSHUNCHA	MAZMUN
Respublika
Monarxiya
Ko’p pog’onalik
Myanma
Parlamentar respublika
Sultonlik.
Iqtisodiy islohotlar

5.Sardorlar bellashuvi:

I guruh sardoriga

1. Jahonda nechta monarxiya shaklidagi davlatlar mavjud?

II guruh sardoriga

1.O’zbekistonda qanday iqtisodiy islohotlar amalgam oshirilgan?

6. Bilaman, Bilishni istayman, Bilib oldim jadvalini olgan bilimlaringizga asosan to‘ldiring.

Bilaman	Bilishni istayman	Bilib oldim

7.Guruhlar olgan ballarni hisoblash.

Dаrs yakunidа dаrsdа fаоl qаtnаshgаn o‘quvchilаr ichidаn “Eng bilimdоn o’quvchi”, “Eng fаоl o‘quvchi”, “Eng zukkо o‘quvchilаr” tаnlаb, аlоhidа rаg‘bаtlаntirilаdi. To‘plagan ballariga qarab g‘olib guruh aniqlanadi.

8.Uyga vazifa:

1. Yozuvsiz xaritaga jahondagi respublika, monarxiya shakidagi davlatlarni tushurish.

2. Daftaringizga aholi jon boshiga yalpi milliy daromad yuqori bo’lgan davlatlarni yozing.

MAVZU: JOYNING TOPOGRAFIK PLANIDAN FOYDALANISH

5-sinf

DARS MAQSADI:

Ta’limiy maqsad: O’quvchilarni bilim va malakalarini oshirishda davom etish; o’quvchilagni geografiya faniga bo’lgan qiziqishlarini oshirish; o’quvchilarga topografik planini o’qish, azimutni aniqlash, masshtab tushunchasi va uning turlari bian ishlash, mavzuga oid amaliy mashgulotlarni mustaqil bajarishni o’rgatish;

Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilar bir – birlari bilan do’stona munosabatda ishlash, guruhlarda bir – birlanini hurmat qilish, erkin fikirlash qobiliyatlarini oshirish.

Ekologik maqsad: o’quvchilarga tabiatni sevib asrash va undan oqilona foydalanish ruhida tarbiyalash. .

Dars turi: Ananaviy dars.

Dars jixozi: Xaritalar, atlas, globus, test tarqatmalari, kompyuter, vdiopreektor, DVD disklar, mavzuga oid video disklar.

Dars metodi: “BBB”, “BUMERANG”

DARSNING BORIShI

Tashkiliy qism: Salomlashish, davomatni aniqlash, kun yangiliklari, ob – havo holatini aniqlash;

Ma’naviyat daqiqasi: mavzuga oid prezident asarlari va qonunlari haqida davra suhbatini o’tkazish;

O’tgan mavzuni mustahkamlash: gorizont nima? Topografik xaritani masshtabini aniqlang? Topografik xaritada bog’lar qanday ko’rinishda bo’ladi? Joyning azimuti va masshtabini aniqlang?

Yangi mavzuning bayoni: Hayotda topografik planlardan foydalanishga to’g’ri keladi. Xarbiylar, quruvchilar, yo’lsozlar, sayyohlar ishida topografik planlar ayniqsa ko’p kerak bo’ladi. Joy planini o’qishni o’zingiz yashaydigan joy planiga qarab aniqlaganingiz ma’qul. Agar yo’lda turgan bo’lsangiz plandan avval yo’lni va sizga ko’rinib turgan biror predmet (masalan. Ko’prik, daraxt, chorraxa)ni va o’zingiz turgan joyni topasiz. Endi plan yordamida shu atrofdagi predmetlargacha bo’lgan masofalarni aniqlashingiz mumkin. Siz turgan joydan ko’rinmaydigan lekin planda tasvirlangan joylarga borish uchun qayoqqa qarab yurish va qancha masofani o’tish kerakligini ham topib olasiz.

Savol: Topografik plan qaerlarda ishlatiladi?

Javob: topografik planlar xarbiylarda, uy – joyni planlashtirishda, yo’l qurishda va shu kabi soxalarda ishlatiladi.

Savol: joyning topografik planini tuzishda obektlar qanday ko’rinishda bo’ladi?

Jvob: Barcha geografik obektlar maxsus shartli belgilar bilan topografik xaritaga tushiriladi.

Biz yangi mavzuyimizni yanada o’zlashtirish maqsadida “BBB” (Bilaman, Bilmoqchiman, Bilib oldim) texnologiyasida foydalanaylik:

BILAMAN	BILISHNI HOHLAYMAN	BILIB OLDIM
Topografik xaritalar bilan ishlashda azimutdan fodalanib, xaritasidan foydalanish.	Topografik xaritalarni tuzish va shartli belgilani qullay olishni bilmoqchiman.	Joy planini o’qishni o’zingiz yashaydigan joy planiga qarab aniqlaganingiz ma’qul. Agar yo’lda turgan bo’lsangiz plandan avval yo’lni va sizga ko’rinib turgan biror predmet (masalan. Ko’prik, daraxt, chorraxa)ni va o’zingiz turgan joyni topasiz.Topografik xaritalarni tuzish va shartli belgilani qullay olishni bilib oldim.

Yangi mavzuni mustahkamlash: O’quvchilarni savollar va test topshiriqlari orqali baholash: Savol: topografik xaritada plan azimutini aniqlang? Topografik planini o’qing? Topografik planda qanday shartli belgilar bor?

Uyga vazifa: Mavzu so’ngidagi savollarga yozma jovab yozish va fanga oid yangiliklarni o’rganib kelish

“ BUMERANG” TEXNOLOGIYASI

MAVZU: DUNYO OKEANI. KOSMIK, IQLIMIY, BIOLOGIK VA REKREATSION RESURSLAR

9-sinf

I. Darsning maqsadi:

1. 
   Ta`limiy maqsad:
   

O`quvchilarga Dunyo okeani.Kosmik,iqlimiy,biologik va rekratsion resurslarning ahamiyati,ularning turlari xalq xo’jaligidagi o’rnini ochib berish.Davlatlar misolida bu resurslarning tarqalishini o’rgatish.

2. 
   Ta`rbiyaviy maqsad:
   

O`quvchilarni darslikdan tashqari adabiyotlarni va internet ma’lumotlarini o`rganishga da`vat etish; o`z maqsadiga erishish ruhida tarbiyalash; jamoa bo`lib ishlash, o`zaro yordam va berilgan vazifani bajarishda mas’uliyatni his qilish kabi ko`nikmalarni tarkib toptirish.

3. 
   Rivojlantiruvchi maqsad:
   

O`quvchilarni mustaqil fikrlashga o`rgatish, nutq ma’daniyatini o`stirirish, o`z-o`zini boshqarishga yo`naltirish,hozirjavoblik, topqirlik hususiyatlarini rivojlantirish.

II. Darsning jihozi:

Dunyoning siyosiy xaritasi ,davlatlarining tabiiy ,iqtisodiy, foydali qazilmalar xaritalari, davlatlar rasmlari, davlatlar haqidagi film va globuschalar maketlari.

Dars tipi: Aralash.

Dars turi: Noan’anaviy.

Dars o`tish metodi: “Aqliy hujum”, Juftlikda ishlash, “Guruhlar bilan ishlash”, “Insert”, “Rost-yolg`on” o`yini.

Dars rejasi:

1. O`qituvchining kirish so`zi (2 daqiqa);

2. Gurihlarga bo`lish (2 daqiqa);

3. Biz bilgan bilimlar (xotirani sinash , 3daqiqa);

4. “Amerikaga sayohat” filmini tomosha qilish (5 daqiqa);

5. Juftlikda ishlash uchun topshiriq (2 daqiqa);

6. Mavzuga ijodiy yondoshish (10 daqiqa);

7. Atlas va yozuvsiz xarita bilan ishlash (7 daqiqa);

8. ”Rost-yolg`on” o`yini (5 daqiqa);

9. Mavzuni mustahkamlash (5 daqiqa);

10. Uyga vazifa (2 daqiqa).

Darsning borishi:

1. Darsning tashkil etilishi:

1. 
   Salomlashish,davomatni aniqlash;
   
2. 
   O`quvchilarni darsga hozirlab,jonli muhit yaratish.
   

Mavzuni o`rganish uchun o`quvchilar maqsadlariga ko`ra 4 guruhga bo`linib oladilar.

I -guruh. Okeonogroflar..

II- guruh. Kosmonavtlar.

III- guruh. Biologlar.

IV- guruh. Sayyohlar.

O’quvchilar bilan birgalikda guruhlarda ishlash uchun amal qilinishi lozim bo`lgan qoidalar ishlab chiqiladi:

II. Oltin qoidalar:

1. 
   Faollik.
   
2. 
   Vaqtga rioya qilish.
   
3. 
   Fikrni takrorlamaslik.
   
4. 
   O`zaro hurmat.
   
5. 
   To`g`ri javob uchun rag`bat.
   
6. 
   O`ng qo`l qoidasi.
   
7. 
   Bir yoqadan bosh chiqarish.
   
8. 
   Intizom.
   

Guruhlarga o’tilgan mavzular bo’yicha xotirani sinash uchun savollar beriladi.

1. 
   Dunyonong eng yirik sakkizlik mamlakatlari qaysilar nima uchun?
   
2. 
   Rivojlanayotgan mamlakatlar ichida eng kucnlilari qaysilar ,nima uchun?
   

3.Davlatlar boshqaruviga ko’ra qanday turlarga bo’linadi, ularda davlat boshqaruvi qanday amalga oshiriladi?

4.Tabiiy resurslar qanday turlarga bo’linadi,ularga misollar keltaring.

Har bir to`g`ri javob uchun guruh a’zolari davlatlarning bayrog`chalari maketi bilan rag`batlantirib boriladi.

Videoikkilik orqali dunyo okeani,quyosh nuri tirik organizmlar,koinot ,sayyohlar tasvirlangan vidio lavha namoyish etiladi.Har bir guruh a`zolari kasblariga muvofiq holda filmni tahlil qiladilar. Tahlil mazmuniga va samarasiga ko`ra g`olib guruhlar taqdirlanib boriladi.

O`qituvchi yangi mavzu yuzasidan o`quvchilarning bilimlarini bilish uchun juftliklarga topshiriq beradi.Ular “Bilaman.Bilishni istayman.Bilib oldim” jadvalining 1- va 2- qismlarini to`ldirishadi. (1-ilova)

So’ngra o’qituvchi o’quvchilarning fikrlarini to’ldirib yangi mavzu haqida tushuncha beradi.

Har bir guruhga ijodiy yondoshish uchun mavzular beriladi, ular darslik va xarita asosida topshiriqni bajaradilar.

1-guruh.Dunyo okeanida qanday boyliklar bor.Ulardan qanday maqsadlarda foyalanilmoqda.

2-guruh.Iqlimiy resurslar nima .Ulardan nima maqsadlarda foydalaniladi.

3-guruh.Biologik resurslar nima Bunday resurslar bilan qaysi davlatlar yahshi ta’minlangan.

4-guruh.Rekratsison resurslarga qanday resurslar kiradi,ularning qanday turlari bor.

O`qituvchi javboblarni umumlashtirib to’ldiradi.

E’tiborni jamlash maqsadida “Rost-Yolg`on” o`yini o`tkaziladi. Bu o`yinga ko`ra juft (II-IV) va toq (I-III) guruhlar o`zaro fikrlarini rost yoki yolg`onligini aytadilar.

Dars boshida tarqatilgan jadvalning “Bilib oldim” bo`lagi o`quvchilar tomonidan juftlikda to`ldiriladi.

Dars yakunida guruhlar to`plagan davlatlarning bayroqlari sanaladi, g`olib guruh aniqlanadi va rag`batlantiriladi. Guruhlarga darsdagi ishtirokiga qarab “Eng bilimdon guruh”, “Eng faol guruh “, “Eng hamjihat guruh” unvonlari o`z egalariga topshiriladi.

Uyga vazifa:

Mavzuni “Insert” belgilaridan foydalanib o`qish. Noananaviy resurslarning konseptual xaritasini tuzish.

МAVZU: “O’RTA OSIYONING GEOLOGIK TUZILISHI

7-sinf

Dars bosqichlari.

Bosiqichlar	Mazmuni	Metodlar	Vaqti
1-bosqich Tashkiliy qism	Salomlashuv. Mashg‘ulotning borishi haqida tushuncha berish.	og‘zaki muloqot	3 daqiqa
2-bosqich Motivatsiya	Nazorat bosqchi “BLITS” so‘rov orqali sinf o‘quvchilarini to‘liq nazorat qilishdan iboratdir. “BLITS” so‘rov o‘tkazishda uning “ha-yo‘q”elementidan foydalanish yaxshi samara beradi.