Qayd raqami: № 2020 y

Oʻquv ishlari bo`yicha propektor: prof.A.S.Soleyev

1. 
   O‘quv fanining dolzarbligi va oliy kasbiy ta`limdagi o‘rni
   

2005 yil 7 noyabrida O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus, Xalq ta’limi vazirliklari hamda Tabiatni muhofaza qilish davlat qo‘mitasining qo‘shma qarori bilan “Respublikada ekologik ta’limni rivojlantirish va ekolog kadrlarni tayyorlash, qayta tayyorlash hamda malakasini oshirish tizimini yanada takomillashtirish istiqbollari” Dasturi va Konsepsiyasi qabul qilindi. SHularga binoan 2010 yilning dekabr oyida qabul qilingan Oliy va o‘rta maxsus ta’lim hamda Xalq ta’limi vazirliklari tomonidan BMTning Barqaror rivojlanish uchun ta’lim dasturiga binoan 2011-2012 o‘quv yilida oliy ta’lim muassasalarida tegishli bakalavriat yo‘nalishlari bo‘yicha ekologiya, tabiatdan foydalanish va tabiatni muhofaza qilish sohasiga oid o‘quv-uslubiy majmualarni takomillashtirish va amalga joriy etish vazifasi kiritilgan.

Ushbu dastur tabiiy fanlar sohasidagi quyidagi masalalarni qamrab oladi: moddiy dunyo va uni o‘rganish metodologiyasi. Danuyoning umumiy ilmiy manzarasi. Dunyoning fizik kimyoviy va biologik manzarasi. Zamonaviy dunyoqarashning tarkibi. Mikro, makro, megadunyo, ularning birligi va rang-barangligi. Tabiiy sikllar. Biosfera va noosfera. Antropogen omillar, ularning jonli va jonsiz tabiatga ta’siri, o‘zaro yaqin fanlarning tabiatni o‘rganishdagi ahamiyati (Fizik-kimyo, kimyoviy fizika, geologik kimyo va boshqalar). Er va koinot geologik jarayonlar va ularning jonli tabiat vakillariga ta’siri. Modda va energiyalar o‘zaro almashinuvining umumiy qonuniyatlari. Organizmlarning tashqi muhim bilan dealektik bog‘liqligi. Real dunyogning moddiy birligi. Inson tabiatning, dunyo evolyusiyasining eng oliy mahsuli sifatida. Umumbashariy, tabiiy-ilmiy muammolar va ularni hal qilish yo‘llari: real voqelik, imkoniyatlar va bashorat.


II. O‘quv fanining maqsadi va vazifasi

–Bo‘lajak ijtimoiy fanlar mutaxassislari tabiat va jamiyatning uzviy bog‘liqligi, tabiatning bir butun ekanligi, tabiiy fanlar sohasidagi zamonaviy qarashlar, kashfiyotlar, fandagi so‘nggi yangiliklar va umuman bir so‘z bilan aytganda tabiat va jamiyatdagi voqea va hodisalarga to‘g‘ri ilmiy asosda baho bera olishlari lozim. SHu munosabat bilan quyidagi vazifalar maqsad qilib qo‘yiladi: talabalardagi o‘rta umumiy ta’lim maktablarida, o‘rta-maxsus ta’lim mutaxassislarida tabiiy fanlardan olgan bilimlarini kengaytirish, chuqurlashtirish, sistemaga solish, izchillik bilan olam, tabiat haqidagi tasavvurlarini ilmiy asosda kengaytirish va ularga tabiat to‘g‘risidagi yangi zamonaviy fikr va mulohazalarni singdirib borish; talabalarga bizni o‘rab turgan dunyo, tabiatning bir butun ekanligi, tabiat va jamiyatning o‘zaro, uzviy bog‘liqligi asosida faoliyat ko‘rsatishini tabiiy fanlar vositasida bildirish va tushuntirish; tabiiy fanlar rivojlanish tarixini bosqichma bosqich bayon etish; O‘rta Osiyo allomalarining tabiiy fanlar rivojiga qo‘shgan hissalarini talabalarga tushuntirish.