Uchinchidan, yuqorida keltirilgan asoslardan kelib chiqib yakuniy xulosa.
“Dengiz oldida tursang ham, bir
tomchi suvni uvol qilma”
(Xalq maqoli)
KIRISH
Ekologiyani tabiiy muvozanat deb taʼriflash mumkin. Odamlar oʻz
ehtiyojlarini qondirish orqali tabiatdan
foydalanadilar. Undan uzluksiz
foydalanishni taʼminlash uchun tabiatni himoya qilishi kerak. Masalan, suvni
oladigan boʻlsak, undan doim foydalanamiz, chunki suv hayotning asosiy
manbalaridan biridir
1
. Ammo gap suvdan foydalanish haqida ketganda uning
muhofazasi ham esdan chiqmasligi darkor. Oʻzbekiston Respublikasi
Konstitutsiyasiga 55-moddasida Yer, yer osti boyliklari, suv, oʻsimlik va hayvonot
dunyosi hamda boshqa tabiiy zaxiralar umummilliy boylikdir, ulardan oqilona
foydalanish zarur va ular davlat muhofazasidadir deb belgilab qoʻyilgan. Toza suv
resurslarini isrof qilish, ularga chiqindilarni tashlash, maqsadsiz foydalanish kabi
holatlar suv manbalaridan samarali foydalanishga salbiy taʼsir qiluvchi omillardan
biridir. Garchi dunyoning toʻrtdan uch qismi suv bilan qoplangan boʻlsa-da, ichimlik
suvi resurslari cheklangan. Suvga tugamaydigan resurs kabi qarash hozirgi
zamonaviy dunyo uchun katta xavfdir. Orol dengizi misolida biz tabiatning qanday
inqirozga yuz tutayotganligini koʻrishimiz mumkin. Qachonlardir dunyoda eng katta
koʻllar toifasiga kirgan Orol dengizi 30-40 yil ichida eng shoʻr, ifloslangan va xalq
1
Ekologiya huquqi.Darslik. //Usmonov M.B., Rustamboyev M.X., Xolmuminov J.T. va boshq.; Masʼul musharrir M.B.
Usmonov/. -T.: Toshkent Davlat yuridik instituti, 2006 y.
xoʻjaligi ahamiyatiga kam ega boʻlgan oʻrtacha koʻllar toifasiga kirib qoldi. Bunday
vaziyatda suvga ehtiyotkorona munosabatda boʻlish ona yer oldidagi yagona
burchimizdir. Bu oʻrinda tabiat resurslarining huquqiy muhofazasi, yaʼni ekologiya
huquqi asosiy oʻrin egallaydi.
Ekologiya huquqi – tabiiy resurslardan foydalanish, ularni himoya qilish
bilan bogʻliq munosabatlarni tartibga soluvchi qonun hujjatlari yigʻindisidir. Biz
yuqoridagi kazusdagi
masalalarga quyidagi normativ-huquq hujjatlardan
foydalangan holda huquqiy baho beramiz:
1. “Suv va suvdan foydalanish toʻgʻrisida”gi Oʻzbekiston Respublikasi
qonuni. 1993-yil 6-may, 837-XII-son.
2. “Tabiatni muhofaza qilish toʻgʻrisida”gi Oʻzbekiston Respublikasi
qonuni. 1992-yil 9-dekabr, 754-XII-son.
3. Oʻzbekiston
Respublikasi
Yer
kodeksi
Oliy
Majlisining
Axborotnomasi, 1998-y., 5-6-son.
MUSHOHADA QISM:
Do'stlaringiz bilan baham: |